സഭ ഒരു സമുദായം അല്ല

കേരളത്തിന്റെ സാമൂഹ്യ- രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യത്തിൽ ‘സമുദായം’ എന്ന പദം നിരുപദ്രവകാരിയല്ല. ഇത് ജാതി, മതം, വംശം എന്നിവയുടെ അതിരുകൾ നിർവചിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയപദമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ഇംഗ്ലീഷിലെ ‘community’ എന്ന പദം പങ്കുവെക്കലിനെയും ഐക്യത്തെയും ആണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നതെങ്കിൽ, മലയാളത്തിലെ ‘സമുദായം’ കർശനമായ അതിർവരമ്പുകളെയും മാറ്റിനിർത്തലുകളെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

ഈ വാക്കിന്റെ അർത്ഥഭേദം ആഴത്തിലുള്ള തത്വചിന്താപരമായ പ്രതിസന്ധിയെ വെളിപ്പെടുത്തുന്നു:

സാർവത്രികമായ സന്ദേശം വഹിക്കുന്ന ക്രിസ്തുവിന്റെ സഭ, രാഷ്ട്രീയപരമായി നിർവചിക്കപ്പെട്ട സമുദായത്തിന്റെ അതിരുകൾക്കുള്ളിൽ ഒതുങ്ങാമോ?
സഭ ഒരു സമുദായമായി പ്രവർത്തിക്കാൻ തുടങ്ങുമ്പോൾ, അത് ഒരു ചരക്കായി മാറുന്നു—രാഷ്ട്രീയ വ്യാപാരത്തിൽ കൈമാറപ്പെടുന്ന തിരിച്ചറിയൽ നാണയം. ഈ മാറ്റം സുവിശേഷത്തെ വക്രീകരിക്കുകയും സഭയുടെ പ്രവാചകധർമ്മത്തെ തകർക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. രണ്ടാം വത്തിക്കാൻ കൗൺസിൽ പ്രമാണ രേഖയായ ‘സഭ ആധുനിക ലോകത്തിൽ’ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുന്നു: “സഭ, അതിന്റെ കടമകൊണ്ടും കഴിവു കൊണ്ടും, യാതൊരു രാഷ്ട്രീയ സമൂഹത്തോടും ഐക്യപ്പെടുന്നില്ല, യാതൊരു രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനത്തോടും ബന്ധപ്പെട്ടു നിൽക്കുന്നില്ല” (GS,76).

അതിരുകളില്ലാത്ത സഭ

ക്രിസ്തുവിന്റെ സന്ദേശം അതിരുകളില്ലാത്തതായാണ് പുതിയ നിയമം ചിത്രീകരിക്കുന്നത്. യേശുവിന്റെ ജനനസമയത്ത് ദൂതൻ പ്രഖ്യാപിച്ച സന്ദേശം: “ഇതാ, സകല ജനത്തിനുംവേണ്ടിയുള്ള വലിയ സന്തോഷത്തിന്റെ സദ്വാര്‍ത്ത ഞാന്‍ നിങ്ങളെ അറിയിക്കുന്നു” (ലൂക്കാ 2:10) - സുവിശേഷത്തിന്റെ സാർവത്രികത ഉറപ്പാക്കുന്നു.
വി. പൗലോസ് ശ്ലീഹ ഗലാത്തിയ സഭക്ക് എഴുതുമ്പോൾ പറയുന്നു:
“യഹൂദനെന്നോ ഗ്രീക്കുകാരനെന്നോ അടിമയെന്നോ സ്വതന്ത്രനെന്നോ പുരുഷനെന്നോ സ്ത്രീയെന്നോ വ്യത്യാസമില്ല; നിങ്ങളെല്ലാവരും യേശുക്രിസ്തുവില്‍ ഒന്നാണ്” (ഗലാ. 3:28).

ഈ വാക്കുകൾ അതിരുകളുള്ള മതപരമായ തിരിച്ചറിയലിനെ നിഷേധിക്കുകയും ജാതി, വർഗം, ലിംഗം എന്നിവയെ അതിലംഘിക്കുന്ന സഭയെ പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. സഭ ഒരു ഗോത്രകൂട്ടായ്മയല്ല, മറിച്ച് മനുഷ്യരാശിയുടെ ഐക്യത്തിന്റെ സാക്ഷാത്കാര സാധ്യതയാണ്.

യേശുവിന്റെ ഉപദേശങ്ങൾ സാമൂഹ്യ-ആചാരപരമായ അതിരുകളെ തകർക്കുന്നതാണ്. നല്ല സമരയക്കാരന്റെ ഉപമ, സമൂഹത്തിൽ പുറത്താക്കപ്പെട്ടവനെ തന്നെ ധാർമിക മാതൃകയായി അവതരിപ്പിക്കുന്നു. കൃത്യമായ അതിർവരമ്പുകൾ നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ട, ശ്രേണിബന്ധിതമായ യഹൂദ മത ആചാര അനുഷ്ഠാനങ്ങളെ അവൻ വിമർശിച്ചിട്ടുണ്ട്. സ്വന്തം അയൽക്കാരനെ മാത്രം, സ്വന്തം സമുദായത്തെ മാത്രം സ്നേഹിക്കാം എന്ന് പറയുന്നിടത്ത് ആരാണ് എന്റെ അയൽക്കാരൻ എന്ന് ചോദ്യമുയരുന്നു. അതിർ വരമ്പുകൾക്കതീതമായി, കഷ്ടതയിൽപ്പെട്ട് ഉഴലുന്ന മനുഷ്യരോട് കരുണ കാണിക്കുന്നവനാണ് അയൽക്കാരനെന്ന് യേശു ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നത് ബൈബിളിൽ നമ്മൾ വായിക്കുന്നു (ലൂക്ക 10 :25- 37).

ആരാണ് എന്റെ അയൽക്കാരനെന്ന് ചോദിച്ചവനോട് അവൻ പറഞ്ഞ ഈ ഉപമ വളരെ അർത്ഥവത്താണ്. അത് സമുദായങ്ങളുടെ അതിർവരമ്പുകൾക്കപ്പുറം കടന്നുചെല്ലുന്ന ജീവിതശൈലിയെ കുറിച്ചുള്ള ഓർമ്മപ്പെടുത്തലായിരുന്നു. അവന്റെ സഭയിൽ സ്വജാതീയർക്കും വിജാതീയർക്കും ആദ്യ മണിക്കൂറിൽ വന്നവർക്കും അവസാന മണിക്കൂറിൽ വന്നവർക്കും ഇടമുണ്ട്. മുന്തിരിത്തോട്ടത്തിലെ കൂലിക്കാരുടെ ഉപമയിൽ അവൻ പറഞ്ഞത് (മത്തായി 20: 1-16). ദൈവകൃപ എല്ലാവർക്കും സ്വതന്ത്രമായി ലഭ്യമാണെന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നു. ഈ കഥകൾ പുറത്താക്കലിനെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നു, അതിരുകളില്ലാത്ത സ്വീകരണത്തിന്റെ സ്ഥലമായി ചിന്തിക്കാൻ സഭയുടെ സ്വത്വം നമ്മെ ക്ഷണിക്കുന്നു— ‘സഭ ആധുനിക ലോകത്തിൽ’ പറയുന്ന പോലെ, “സ്നേഹത്തിന്റെയും സത്യത്തിന്റെയും സമൂഹം” (GS, 23) എന്നതാണ് ആ സ്വത്വം.

ദൈവവചനം ആദിമക്രൈസ്തവ സമൂഹത്തെ “ഒരു ഹൃദയവും ഒരു ആത്മാവും” (അപ്പ.4:32) ഉള്ളവരായി വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു. ആദിമ ക്രൈസ്തവസമൂഹം ഒരു ഹൃദയവും ഒരു ആത്മാവുമായിരുന്നു, അത് അവർ ഒരു സമുദായം ആയതുകൊണ്ടല്ല, ഉള്ളവനും ഇല്ലാത്തവനും ആയി പങ്കുവയ്ക്കുവാനും സ്നേഹത്തിന് അതിർവരമ്പുകൾ നിശ്ചയിക്കാതെ സുവിശേഷം ജീവിക്കാനും സാധിച്ചതുകൊണ്ടാണ്. ആ സ്നേഹത്തിൽ മറ്റുള്ളവരെ കാണാൻ കഴിയുന്നതുകൊണ്ടാണ്, മറ്റുള്ളവരുടെ ആവശ്യങ്ങളിലേക്ക് വിഭാഗീയതയ്ക്ക് അതീതമായി എത്താനുള്ള നല്ല മനസ്സുണ്ടായതുകൊണ്ടാണ്. ഇത് ഒരു സമുദായമല്ല, മറിച്ച് ‘അഗാപെ’—നിബന്ധനകളില്ലാത്ത സ്നേഹത്തിന്റെ ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന പ്രതിഫലനമായിരുന്നു. ഈ പങ്കുവെക്കൽ സഭയുടെ ധാർമികതയാണ്.

എല്ലാ മനുഷ്യരും ദൈവത്തിന്റെ രൂപത്തിൽ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടവരാണെന്ന വിശ്വാസമാണ് അതിന്റെ അടിസ്ഥാനം. സഭ ഈ സാർവത്രികതയുടെ പ്രതിഫലനമായിരിക്കണം. രണ്ടാം വത്തിക്കാൻ കൗൺസിൽ പ്രമാണരേഖയായ ‘ജനതകളുടെ പ്രകാശം’ പറയുന്നു:
“സഭ പിതാവിന്റെ, പുത്രന്റെ, പരിശുദ്ധാത്മാവിന്റെ ഐക്യത്തിൽ നിന്നുള്ള ഐക്യത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുവരപ്പെട്ട ജനതയാണ്” (LG, 4).
ജാതി, വർഗം, സമുദായം എന്നിവ കൊണ്ട് വിഭജിക്കപ്പെട്ട സമൂഹത്തിൽ, ഈ മാതൃക പ്രതിസംസ്ക്കാരവും വിപ്ലവവുമാണ്.

കേരളത്തിൽ ‘സമുദായം’ എന്ന പദം പലപ്പോഴും വേർതിരിക്കലിന്റെയും അധികാര ധ്രുവീകരണത്തിന്റെയും പ്രതീകമായാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. മതങ്ങൾ, സഭ ഉൾപ്പെടെ, ഈ രാഷ്ട്രീയച്ചുഴിയിൽ കുടുങ്ങുന്നു; വോട്ടു ബാങ്കുകളായി, സാംസ്കാരിക കോട്ടകളായി പുനർനിർവചിക്കപ്പെടുന്നു. സഭ ഈ ചട്ടക്കൂട് സ്വീകരിക്കുമ്പോൾ, ക്രിസ്തു എതിർത്ത സമുദായവാദത്തോട് കക്ഷിചേരുന്നു. വി. പൗലോസ് ശ്ലീഹയുടെ 'ദൈവവചനം ലാഭത്തിനായി വിൽക്കുന്നവർ' (2 കൊറി: 2:17) എന്ന പ്രയോഗം ഇന്നത്തെ സാഹചര്യത്തിൽ അതീവ പ്രസക്തമാണ്. യേശു ദേവാലയം ശുദ്ധീകരിച്ചപ്പോൾ (മത്തായി 21:12–13) അത് കച്ചവടത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയ മതപരമായ ചട്ടക്കൂടുകൾക്കും സ്ഥാപനവൽക്കരണ ചൂഷണത്തിനും എതിരെയുള്ള ശക്തമായ ചാട്ടവാറായിരുന്നു.

രണ്ടാം വത്തിക്കാൻ കൗൺസിൽ പ്രമാണ രേഖയായ ’സഭ ആധുനിക ലോകത്തിൽ’ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു: “സഭ യാതൊരു പ്രത്യേക രാഷ്ട്രീയ, സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക സംവിധാനത്തോടും ബന്ധപ്പെട്ടു നിൽക്കുന്നില്ല” (GS, 42).
സഭ വേർതിരിക്കലിന്റെ രാഷ്ട്രീയ കച്ചവടത്തിൽ പങ്കാളിയാകുന്നത് ഒഴിവാക്കണം; അതിനുപകരം, അതിരുകളില്ലാത്ത ക്രിസ്തുസ്നേഹത്തിന്റെ സാക്ഷിയായി നിലകൊള്ളണം.

സമുദായത്തിൽ നിന്ന് സ്നേഹസഭയിലേക്ക്

ക്രിസ്തീയ ജീവിതത്തിന്റെ സാമൂഹിക അളവുകൾ വ്യക്തമാക്കാൻ ‘സമുദായം’ എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനു പകരം, ‘സ്നേഹസഭ’ എന്ന ആശയമാണ് ദൈവശാസ്ത്രപരമായി കൂടുതൽ അനുയോജ്യമായത്. ഈ കാഴ്ചപ്പാട് കരുണയിൽ വളരുന്ന, എല്ലാവരെയും അങ്ങേയറ്റം സ്വീകരിക്കുന്ന, കൃപയോടെ പ്രതികരിക്കുന്ന ഒരു സഭയെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നു. ഇതാകണം ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ സഭയുടെ വിപ്ലവാത്മക ധാർമികത. ‘സഭ ആധുനിക ലോകത്തിൽ’ സഭയെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു:
“കാലഘട്ടത്തിന്റെ അടയാളങ്ങൾ പരിശോധിച്ച് അവയെ സുവിശേഷത്തിന്റെ വെളിച്ചത്തിൽ വ്യാഖ്യാനിക്കേണ്ടത് സഭയുടെ കടമയാണ്” (GS, 4). സഭ അനുകരണത്തിനല്ല, മറിച്ച് എതിർപ്പ് പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെയാണ് സാക്ഷ്യം നൽകേണ്ടത്. ജാതിവ്യവസ്ഥ, സമുദായവാദം, വർഗീയത എന്നിവയെ സഭ സ്നേഹം കൊണ്ട് നേരിടണം. അവയുടെ വെല്ലുവിളികൾ സ്വീകരിച്ച്. കൊറിയേഷ്യൻ ദൈവശാസ്ത്രനായ മിറോസ്ലാവ് വോൾഫ് പറയുന്നു:
“പുറത്താക്കലാണ് ഹിംസയുടെ വേരുകൾ. അങ്ങേയറ്റം സ്വീകരിക്കലാണ് സമാധാനത്തിന്റെ തുടക്കം.”
സഭ ഈ സ്വീകരണത്തിന്റെ ധാർമികതയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കണം, സമുദായപരമായ അകറ്റിനിറുത്തലിന്റെ ആകർഷണത്തെ പ്രതിരോധിക്കുകയും, അതിരുകളില്ലാത്ത ക്രിസ്തുസഭയുടെ ദൗത്യത്തെ വീണ്ടെടുക്കുകയും ചെയ്യണം.

സഭയെ ഒരു ‘സമുദായം’ എന്ന നിലയിൽ നിർവചിക്കാനുള്ള ആകർഷണം മനസ്സിലാക്കാവുന്നതാണ്. വർഗീയത ആയുധമാക്കപ്പെടുന്ന ലോകത്ത്, സമുദായ ഐക്യം ഒരു അഭയകേന്ദ്രമായി തോന്നാം. പക്ഷേ, ആ അഭയം കപടമാണ്. അതിന്റെ സുരക്ഷ ദൗത്യത്തിന്റെ വിലയാണ്; അതിന്റെ ആശ്വാസം മനസ്സാക്ഷിയുടെ വിലയും. സഭ അതിന്റെ പ്രവാചകധർമ്മം വീണ്ടെടുക്കണം. അതിന് അധികാരത്തോട് സത്യം സംസാരിക്കേണ്ടതുണ്ട്, പുറന്തള്ളപ്പെട്ടവരെ സംരക്ഷിക്കേണ്ടതുണ്ട്, അതിരുകളില്ലാത്ത ക്രിസ്തുസ്നേഹത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ‘ജനതകളുടെ പ്രകാശം’ സഭയെ ‘ജനതകൾക്കുള്ള വെളിച്ചം’ (LG, 1) എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്. അത് വിഭജനങ്ങളുടെ പ്രതിഫലനമല്ല. ഇതിന് ദൈവശാസ്ത്രപരമായ വ്യക്തത മാത്രമല്ല, ധാർമിക ധൈര്യവും ആവശ്യമാണ്. അതിനു ദൈവവചനവും രണ്ടാം വത്തിക്കാൻ കൗൺസിൽ പ്രമാണരേഖകളും സ്ഥാപന സംരക്ഷണത്തിന്റെ കണ്ണികളിലൂടെ അല്ല, ക്രിസ്തുവിന്റെ ഹൃദയത്തിലൂടെ വായിക്കേണ്ടതുണ്ട്.

ക്രിസ്തുവിന്റെ സഭ ഒരു ‘സമുദായം’ അല്ല. അത് ഒരു ബ്രാൻഡും ഒരു രാഷ്ട്രീയ കൂട്ടായ്മയും ഒരു അതിരുമല്ല. അത് ഒരു ശരീരമാണ്, സ്നേഹത്തിന്റെ ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന പ്രതിഫലനം. കേരളത്തിലും അതിനപ്പുറത്തും, സഭ സമുദായപരമായ തിരിച്ചറിയലിന്റെ ആകർഷണത്തെ പ്രതിരോധിക്കണം; അതിന്റെ ദൗത്യത്തെ ‘സ്നേഹസഭ’ എന്ന നിലയിൽ വീണ്ടെടുക്കണം. അത് സ്നേഹത്തിൽ വളരണം, കരുണയിൽ പ്രവർത്തിക്കണം, പ്രവാചകതത്വത്തിൽ സംസാരിക്കണം. അപ്പോൾ മാത്രമേ സഭക്ക് ക്രിസ്തുവിന്റെ സുവിശേഷത്തിന് വിശ്വസ്തതയോടെ സാക്ഷ്യം നൽകാൻ കഴിയൂ. അത് അതിരുകളില്ലാത്തതും, പുറത്താക്കലില്ലാത്തതും, വാണിജ്യവൽക്കരണമില്ലാത്തതുമായ സുവിശേഷമാണ്.

രണ്ടാം വത്തിക്കാൻ കൗൺസിൽ പ്രമാണ രേഖ ‘സഭ ആധുനിക ലോകത്തിൽ’ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു: “ദൈവത്തോടുള്ള സ്നേഹവും അപരനോടുള്ള സ്നേഹവും പ്രഥമവും പ്രധാനവുമായ വലിയ കൽപ്പനയാണ്” (GS, 24).
ക്രിസ്തുവിന്റെ സഭയുടെ യഥാർത്ഥ അടയാളം അതിന്റെ അതിരുകൾ അല്ല—അതിന്റെ അതിരുകളില്ലായ്മയാണ്.

▮

References:
The Holy Bible, POC Bible.
Second Vatican Council Documents: Lumen Gentium (Dogmatic Constitution on the Church), 1964. Available at: https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19641121_lumen-gentium_en.html

Gaudium et Spes (Pastoral Constitution on the Church in the Modern World), 1965.
Available at: https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19651207_gaudium-et-spes_en.html

Volf, Miroslav. Exclusion and Embrace: A Theological Exploration of Identity, Otherness, and Reconciliation. Abingdon Press, 1996.