ലോകത്ത് എല്ലാ മതവിശ്വാസികൾക്കും ഒരു കലണ്ടർവർഷം മാറിവരുന്നതിനിടയിൽ ആഘോഷങ്ങളും, ഉത്സവങ്ങളും, ആചാരങ്ങളും പെരുന്നാളുകളുമുണ്ട്. ആഗോളതലത്തിൽ മുസ്‍ലിംകൾക്ക് പൊതുവായി രണ്ട് ആഘോഷങ്ങളാണുള്ളത്.
ഒന്ന്: ഒരു മാസത്തെ റമദാൻ വ്രതാനുഷ്ഠാനത്തിന് പരിസമാപ്തി കുറിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഈദുൽ ഫിത്വർ /ചെറിയ പെരുന്നാൾ.
രണ്ട്, വിശുദ്ധ ഹജ്ജിനോടനുബന്ധിച്ചുള്ള ഈദുൽ അള്ഹ / ബലി പെരുന്നാൾ. രണ്ടിലും ത്യജിക്കലുകളുടെയും ത്യാഗത്തിന്റെയും പിന്നാമ്പുറങ്ങളുണ്ട്.
അറബി ഭാഷയിലും സാഹിത്യത്തിലും പെരുന്നാൾ എന്നതിന്, ‘ഈദ്’ എന്ന പദമാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഉത്കണ്ഠ, അസുഖം, വാഞ്ഛ, തിന്മകൾ, അല്ലെങ്കിൽ മറ്റുള്ളവയിൽ നിന്നുമുള്ള തിരിച്ചുപോക്കാണ് ഈദ് എന്ന അറബി പദം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്ന ഒരർത്ഥം. അഥവാ, നന്മയിലേക്കും മൂല്യങ്ങളിലേക്കുമുള്ള മടക്കം.
പ്രിയപ്പെട്ട അല്ലെങ്കിൽ മതപരമായ ഒരു സംഭവത്തെ അനുസ്മരിക്കുന്ന എല്ലാ ദിവസവും ഈദ് എന്ന അറബി പദത്തിന്റെ അർത്ഥവ്യാപ്തിയിൽ വരും. ആഘോഷം എന്നതിനും ഈദ് എന്ന അറബി പദം തന്നെയാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. മലയാളത്തിലും പെരുന്നാൾ എന്നതിന് ഗവൺമെന്റ് രേഖകളിലും കലണ്ടറുകളിലും ഈദ് എന്ന് തന്നെയാണ് ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്നത്. സൗകര്യാർത്ഥം ആഘോഷമെന്ന നിലയിൽ ഇതിനെ പെരുന്നാൾ എന്ന് മലയാളത്തിലും വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു. മലയാളത്തിൽ പോലും ഈദ് എന്ന പദം അറബി ഭാഷയും സാഹിത്യവും വശമില്ലാത്തവർക്കിടയിൽ പോലും സുപരിചിതമാണ്.
ആചാരങ്ങൾ എന്ന അർത്ഥത്തിൽ അറബി ഭാഷയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന ‘ആദത്ത്’ എന്ന പദം ആഘോഷം എന്നർത്ഥത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന ‘ഈദ്’ എന്ന പദത്തിന്റെ മറ്റൊരു ബഹുവചനമാണ്. അവിടെയും ആഘോഷങ്ങളും ആചാരങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സർഗാത്മകതയുടെ ചരട് ബലപ്പെടുന്നതായി കാണാം. അഥവാ ആഘോഷങ്ങളിലെ മൂല്യങ്ങളും ശീലങ്ങളുമാണ് ജീവിതത്തിൽ ആചാരങ്ങളായും ചിലപ്പോഴൊക്കെ അനുഷ്ഠാനമുറകളായും നിലനിൽക്കുന്നത്. അങ്ങനെ വരുമ്പോൾ ആഘോഷങ്ങൾ ആരാധനയോടൊപ്പം സർഗാത്മകത കൂടി പങ്കുവെക്കുന്നതായി സാഹിത്യകൃതികൾ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു. പ്രവാചക മൊഴികളായ ഹദീസുകൾ ബോധ്യപ്പെടുത്തിയ വലിയ ഒരു ആശയം, പെരുന്നാളിന് ആരും പട്ടിണി കിടക്കരുത് എന്നതാണ്. അഥവാ തന്റെ സമസൃഷ്ടി ആഘോഷവേളകളിൽ മാത്രമല്ല അവരുടെ ജീവിതത്തിലും ഒറ്റപ്പെടുകയോ ദാരിദ്ര്യം അനുഭവിച്ച് പട്ടിണി കിടക്കുകയോ ചെയ്യാൻ പാടില്ല എന്ന് പ്രവാചകൻ സർഗാത്മകമായി തന്നെ മികച്ചൊരു അധ്യാപനം നടത്തുന്നുണ്ട്. തനിക്ക് ഇഷ്ടപ്പെട്ടത് തന്റെ സുഹൃത്തിനുകൂടി ഇഷ്ടപ്പെടുന്നതുവരെ ഒരാൾക്ക് വിശ്വാസിയാകാൻ കഴിയില്ല എന്ന് പ്രവാചകൻ പറഞ്ഞതിൽ അതിവിശാലമായ മാനവികതയുടെ ആശയലോകമുണ്ട്. അയൽവാസി പട്ടിണി കിടക്കുമ്പോൾ വയറുനിറക്കുന്നവർ നമ്മിൽപ്പെട്ടവനല്ല എന്നു പറഞ്ഞതും പ്രവാചകനാണ്. ഇതും അറബ് സാഹിത്യത്തിലെ മാനവികതയുടെ വലിയ ഒരു റിഫ്ലക്ഷൻ തുറന്നുവെക്കുന്നു. പട്ടിണിയും പരിവട്ടവും അവസാനിക്കാത്ത ഇടങ്ങളിൽ മാനവികതയും മനുഷ്യത്വവും തഴച്ചുവളരാൻ ബുദ്ധിമുട്ടാവും.
‘ഈദ്’ എന്ന അറബി പദത്തിന് ആഘോഷം, പെരുന്നാൾ എന്നർത്ഥം വരുന്നതോടുകൂടി പെരുന്നാൾ സർഗാത്മകതയുടെ ഭാഗമായി മാറുന്നു. മനുഷ്യവ്യവഹാരങ്ങൾ സർഗാത്മകമായി മാറുമ്പോൾ മാനവികത തഴച്ചുവളരും. പ്രവാചകൻ ആഘോഷവേളയിൽ തോലു കെട്ടിയ ദഫ്ഫിൽ മുട്ടി പാടുന്ന കുട്ടികളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും അവരുടെ കളികൾ കുടുംബസമേതം ആസ്വദിക്കുകയും ചെയ്തതായി ചരിത്രത്തിൽ കാണാം. വിനോദം അകറ്റിനിർത്തപ്പെടേണ്ടതല്ല, അടുത്തുനിന്ന് വീക്ഷിക്കാനുള്ളതാണെന്ന പാഠം പകർന്നുനൽകുന്നു ഈ ചരിത്രം.
ഈദ് മനുഷ്യജീവിതത്തിലെ ഒരു പ്രത്യേക അവസരമാണ്, അവിടെ ആളുകൾക്കിടയിൽ പരിചിതത്വത്തിൻ്റെയും ഐക്യദാർഢ്യത്തിൻ്റെയും മൂല്യങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ സന്തോഷകരമായ സന്ദർഭം അറബ് സാഹിത്യത്തിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നുണ്ട്. അറബ് കവിതകളും കഥകളും നോവലുകളും ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തിൻ്റെയും ജീവിതത്തിൽ അതിൻ്റെ ആഴത്തിലുള്ള സ്വാധീനത്തിൻ്റെയും ആവിഷ്കാരങ്ങൾ കൂടിയാണ്.
സാമൂഹിക ഐക്യത്തിനും കുടുംബബന്ധങ്ങൾ ദൃഢമാക്കുന്നതിനുമുള്ള അവസരമായി ഈദിനെ ചിത്രീകരിക്കുന്ന പണ്ഡിതരും സാഹിത്യകാരരുമുണ്ട്.
അറബി സാഹിത്യത്തിലെ ഈദിൻ്റെ സൗന്ദര്യവും മഹത്വവും വരച്ചുകാട്ടുന്ന കാവ്യങ്ങളിലൊന്നാണ് മഹാകവി അഹമ്മദ് ഷൗഖിയുടെ “ഈദുൽ ഫിത്തർ” എന്ന കവിത. ഈദിൻ്റെ സന്തോഷവും മഹത്വവും, മനോഹരവും ഇമ്പമാർന്നതുമായ ഈണങ്ങളാൽ പാടുന്നു. അങ്ങനെ സന്തോഷസുദിനത്തിന്റെ കാവ്യഭാവങ്ങൾ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു.
മലയാളത്തിലും കാണാം പെരുന്നാൾ സന്തോഷവും പൊലിമയും വെളിപ്പെടുത്തുന്ന കാവ്യങ്ങളും മറ്റു കൃതികളും. ഒ. എം. കരുവാരക്കുണ്ടിനെ പോലെയുള്ള മാപ്പിള കവികൾ റമദാനിന്റെ മഹിമയും പോരിശയും പെരുന്നാളിൾ പ്രൗഢിയും ചിത്രീകരിക്കുന്ന മാപ്പിളപ്പാട്ടുകൾ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. പെരുന്നാളിന് പ്രത്യേകമായി മാപ്പിളപ്പാട്ടുകൾ ചാനലുകളിലും മറ്റു മീഡിയ കളിലും പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നത് പതിവാണ്.
ചുരുക്കത്തിൽ, മനുഷ്യജീവിതത്തിലെ ഈ സന്തോഷകരമായ കാലഘട്ടത്തിന്റെ ചിത്രീകരണത്തിലൂടെ ജനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഐക്യദാർഢ്യമാണ് ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നത്. അതുവഴി ഹൃദയങ്ങളിൽ സന്തോഷവും അനുഭൂതിയും നിറയ്ക്കുന്ന ഒരു പ്രത്യേക അവസരമായി ഈദ് സാഹിത്യത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു.
ഈദ് കാലഘട്ടത്തിലെ നാടകപ്രകടനങ്ങൾ, ആളുകൾ അവരുടെ ജീവിതത്തിൽ നേരിടുന്ന ആശങ്കകളും സന്തോഷങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും പ്രദർശിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരമായിട്ടാണ് അറബി സാഹിത്യത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നത്. അവ ഈദ് ആഘോഷത്തിൻ്റെ സാംസ്കാരികവും സാമൂഹികവുമായ വശങ്ങളെ വിശകലനം ചെയ്യുന്നു. പെരുന്നാൾ സന്തോഷവും ആഘോഷ നിമിഷങ്ങളുടെ അനുഭൂതികളും സാഹിത്യത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. പെരുന്നാൾ ആഘോഷിക്കുന്ന വിശ്വാസികളുടെ സന്തോഷം പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന കടങ്കഥകൾ, പഴഞ്ചൊല്ലുകൾ, ജനപ്രിയ കവിതകൾ എന്നിവയിലൂടെ ജനപ്രിയ സാഹിത്യത്തിൽ അതിൻ്റെ മൂർത്തീഭാവം കണ്ടെത്താൻ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഇനിയും ആരും കൈകാര്യം ചെയ്തിട്ടില്ലാത്ത സർഗാത്മകതയുടെ തലങ്ങൾ ഒഴിഞ്ഞു കിടക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്.
ഈദ് സന്തോഷത്തിൻ്റെ വ്യത്യസ്ത വശങ്ങൾ പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നതിന് കാരിക്കേച്ചറുകളും കലാപരമായ പെയിൻ്റിംഗുകളും ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഈ സൃഷ്ടികൾ തമാശ രൂപത്തിലുള്ളവയോ ആഴത്തിലുള്ള സാമൂഹികവും സാംസ്കാരികവുമായ സന്ദേശങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നവയോ ആണ്. സാഹിത്യത്തിലും കലയിലും എഴുത്തുകാരുടെയും കലാകാരരുടെയും പ്രചോദനത്തിൻ്റെ ഉറവിടമാകാൻ ഈദിന് കഴിയുന്നു.
മലയാള ചാനലുകളിലേതുപോലെ, അറബി ചാനലുകളിലും ഈദ് പരിപാടികൾ കാണാം. അനുഭൂതികൾ ഉളവാക്കുന്ന ചലച്ചിത്രങ്ങളും ടെലിഫിലിമുകളും അവയിൽ ചിലതു മാത്രം. മതസാഹിത്യം, പെരുന്നാളിന്റെയും പെരുന്നാൾ ആഘോഷത്തിന്റെയും ആത്മീയവശങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. കൂടാതെ ആഘോഷവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മതപരമായ മൂല്യങ്ങളും ചിന്തകളും അധ്യാപനങ്ങളും അവലോകനം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. സന്തോഷകരമായ ആഘോഷവേളകളിലെ കുട്ടികളുടെ അനുഭവങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന കഥകളിലൂടെയും ചിത്രപുസ്തകങ്ങളിലൂടെയും ലളിതവും രസകരവുമായ രീതിയിൽ ബാലസാഹിത്യത്തിൽ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം അവതരിപ്പിക്കുന്നത് സാഹിത്യത്തിൽ പ്രത്യേകിച്ച്, അറബി സാഹിത്യത്തിൽ കാണാം. ഈദ് ആഘോഷവേളയിലെ പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളുടെ അനുഭവങ്ങളിലൂടെ സാഹസികത, വിനോദം, പഠനം എന്നിവയിൽ ഈ കൃതികൾ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.
അറബി സാഹിത്യത്തിൻ്റെ പഴയകാല ചരിത്രം പരിശോധിച്ചാൽ ഈദ് ആഹ്ലാദത്തിൻ്റെ കലാപരമായ പ്രകടനങ്ങൾ കാണാം. ഈ സന്തോഷകരമായ സന്ദർഭം നിരവധി തലമുറകളുടെ മനസ്സിനെയും ഹൃദയത്തെയും സ്വാധീനിച്ച നിരവധി കവിതകൾക്കും കഥകൾക്കും നോവലുകൾക്കും ജന്മം നൽകി. വർത്തമാനകാലത്ത് ആഘോഷ ദിനങ്ങളും അതിന്റെ വർണ്ണപ്പൊലിമയും യുവ തലമുറയിൽ വിഭിന്ന രൂപത്തിലാണ് പ്രകടമാകുന്നത്. റീൽസുകളും ഷോർട്സുകളും ആകർഷണീയമായ പാട്ടുകളും ജന്മമെടുത്തു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ഇവയെല്ലാം ആഘോഷത്തിന്റെ സർഗാത്മകത വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. മാനവിക മൂല്യങ്ങളാണ് ആഘോഷത്തിന്റെ കാമ്പും കാതലുമെന്ന് അവ ഉറക്കെ വിളിച്ചുപറയുന്നു. അറബി ഭാഷയിലും സാഹിത്യത്തിലും യുവതലമുറയിലും മുതിർന്നവരുടെ ഇടയിലും ഇത്തരം ഷോർട്സുകളും റീൽസുകളും വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നുണ്ട്.
അറബി സാഹിത്യത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന ഈദ് ഒരു സാമൂഹിക സംഭവമല്ല, മറിച്ച് സന്തോഷത്തിൻ്റെയും ആഘോഷത്തിന്റെയും ആനന്ദത്തിന്റെയും അനുഭൂതിയുടെയും വിവിധ വശങ്ങൾ പ്രകടമാക്കുന്ന വൈകാരികവും ആത്മീയവുമായ അനുഭവമാണ്. ഈദിൻ്റെ സ്വാധീനം അറബി കവിതകളിൽ വ്യക്തമാണ്, കവികൾ ഈദിൻ്റെ ഭംഗിയും സന്തോഷവും വിവരിക്കുന്നതിൽ മികവ് പുലർത്തി. ജീവിതത്തിൻ്റെ വിവിധ ഭാവങ്ങളെ ചിത്രീകരിക്കുന്നതിൽ നിന്നാണ് അറബിക്കഥകളും നോവലുകളും അവയുടെ ശക്തിയും സൗന്ദര്യവും നേടിയെടുക്കുന്നത്, ഈ സാഹചര്യത്തിൽ കഥകളിലും നോവലുകളിലും ഈദിൻ്റെ സ്വാധീനം അവഗണിക്കാനാവില്ല. ഈ കൃതികളിൽ, ഈദ് സന്തോഷത്തിൻ്റെ വിവിധ വശങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നു, കുടുംബത്തിലും സമൂഹത്തിലും നിലനിൽക്കുന്ന സന്തോഷം മുതൽ ഈ അവസരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ആത്മീയ പ്രതിഫലനങ്ങൾ വരെ. ഈ സന്തോഷകരമായ കാലഘട്ടത്തിലെ മാനുഷികവും സാമൂഹികവുമായ അനുഭവങ്ങളെ അവലോകനം ചെയ്യുന്ന ആധുനിക അറബി നോവലുകളിലൂടെ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം നമ്മുടെ ഓർമ്മകളിൽ പതിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു. ഈദിൻ്റെ നാളുകളിലെ സ്വന്തം അനുഭവങ്ങളിൽ ജീവിക്കുന്ന വിവിധ കഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു, ഈ കാലഘട്ടത്തിൻ്റെ വിവിധ വശങ്ങളും വ്യക്തികളുടെ ജീവിതത്തിൽ അതിൻ്റെ സ്വാധീനവും എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.
അറബിഭാഷയിൽ രചിക്കപ്പെട്ട മതസാഹിത്യത്തിൽ ഈദ്, ഭക്തിയോടും ആത്മീയതയോടും ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു പ്രത്യേക അവസരമാണ്. ഈദ് ദിനങ്ങളിലെ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ അനുഭവങ്ങളിലൂടെ ക്ഷമ, സഹിഷ്ണുത, ത്യാഗം എന്നിവയുടെ മൂല്യങ്ങൾ അവലോകനം ചെയ്യപ്പെടുന്നു, ഈ അനുഗ്രഹീത കാലഘട്ടത്തിൽ ആളുകൾക്കിടയിൽ സമാധാനപരമായ സഹവർത്തിത്വത്തിൻ്റെയും സ്നേഹത്തിൻ്റെയും പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുന്നു.
തലമുറകളുടെ ഓർമ്മയിൽ അനശ്വരമായി നിലകൊള്ളാൻ സർഗ്ഗാത്മകതയുടെയും കലയുടെയും ആത്മാവിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്ന ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം അറബി സാഹിത്യത്തിലെ എഴുത്തുകാർക്കും കവികൾക്കും നോവലിസ്റ്റുകൾക്കും പ്രചോദനമാണ്. വാക്കാലുള്ള കഥകളും ആഖ്യാനങ്ങളും അറബ് പൈതൃകത്തിൻ്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമാണ്, അവയിൽ പലതും ഈദിൻ്റെ സന്തോഷവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കഥകളും അനുഭവങ്ങളും വഹിക്കുന്നു. ഈ കഥകൾ മുൻകാലങ്ങളിലെ ഈദ് ദിനങ്ങളുടെ സവിശേഷതയായ ആഘോഷങ്ങളുടെയും പാരമ്പര്യങ്ങളുടെയും ആചാരങ്ങളുടെയും വിശദാംശങ്ങൾ പറയുകയും ആളുകളുടെ ജീവിതത്തിൽ ഈ അവസരത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം പ്രതിഫലിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം സമൂഹങ്ങളുടെ സാംസ്കാരിക സ്വത്വവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, കാരണം ഈദുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പാരമ്പര്യങ്ങളും ആചാരങ്ങളും ഓരോ സമൂഹത്തിൻ്റെയും സ്വഭാവ സവിശേഷതകളെയും മൂല്യങ്ങളെയും വിശ്വാസങ്ങളെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. കഥകളിലും നോവലുകളിലും ഈദിനോടനുബന്ധിച്ചുള്ള ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളും സാമൂഹിക അനുഷ്ഠാനങ്ങളും ചിത്രീകരിക്കുന്നതിലൂടെ അറബി സാഹിത്യത്തിൽ ഈദിന്റെ സ്വാധീനം പ്രകടമാക്കുന്ന ചിത്രങ്ങളും ഡ്രോയിംഗുകളുമുണ്ട്. കുട്ടികളും സ്ത്രീകളും മൈലാഞ്ചിയുടെ കലാചിത്രങ്ങൾ കൈകളിൽ കൊത്തിവെക്കുമ്പോൾ അവിടെയും പെരുന്നാളിന്റെ സർഗാത്മകത കലയോട് ചേർന്നുനിൽക്കുന്നു. പെരുന്നാൾ ദിനങ്ങളിൽ തെരുവുകളിലും ചന്തകളിലും നിലനിൽക്കുന്ന ഉത്സവാന്തരീക്ഷവും ആഹ്ലാദവും കലാകാരർ അവരുടെ സൃഷ്ടികളിൽ വരച്ചുകാട്ടുന്നു.
ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം അറബി സാഹിത്യത്തിൽ സമഗ്രവും വൈവിധ്യപൂർണ്ണവുമായ ഒരു വിഷയമാണെന്നുതന്നെ പറയാം. അത് തലമുറകളിലുടനീളം അനേകർക്ക് പ്രചോദനത്തിൻ്റെയും പ്രതിഫലനത്തിൻ്റെയും ഉറവിടമായി തുടരുന്നു. ആളുകളെ ഒരുമിപ്പിക്കുന്ന സന്ദേശമാണ്, ഈദ് എന്ന തീമിലൂടെ അറബി സാഹിത്യം നൽകുന്നത്. വ്യക്തികൾ തമ്മിലുള്ള ഊഷ്മളമായ മാനുഷിക വികാരങ്ങളും ഐക്യദാർഢ്യവും ഈദ് എന്ന ആഘോഷത്തെ മുൻനിർത്തി പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു, ഇത് ഐക്യദാർഢ്യത്തിൻ്റെയും മനുഷ്യസ്നേഹത്തിൻ്റെയും മൂല്യങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരമാക്കി മാറ്റുന്നു.
ഈദ് പ്രാർത്ഥനകൾ, സാമൂഹിക സന്ദർശനങ്ങൾ, സമ്മാനങ്ങളുടെയും രുചികരമായ ഭക്ഷണങ്ങളുടെയും കൈമാറ്റം തുടങ്ങിയ ഈദ് ആഘോഷങ്ങളുടെ സവിശേഷതയായ ആചാരങ്ങളുടെയും പാരമ്പര്യങ്ങളുടെയും ചിത്രീകരണം അറബി സാഹിത്യം ആഘോഷിക്കുന്നു. ഈ അനുഷ്ഠാനങ്ങൾ സാഹിത്യകൃതികളിൽ മൂർത്തവും സ്പർശിക്കുന്നതുമായ രീതിയിൽ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു, അവയ്ക്ക് യാഥാർത്ഥ്യത്തിൻ്റെയും പാരസ്പര്യത്തിൻ്റെയും അന്തരീക്ഷം നൽകുന്നു. ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം ഉൾക്കൊള്ളുന്നതിലും ഈ കാലഘട്ടത്തിലെ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ അനുഭവങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിലും അറബി സിനിമകളും പരമ്പരകളും പ്രധാന പങ്കുവഹിക്കുന്നു. ഈദ് ആഘോഷവേളയിൽ സംഭവിക്കുന്ന ഹാസ്യവും നാടകീയവുമായ സാഹചര്യങ്ങൾ സംവിധായകരും എഴുത്തുകാരും എടുത്തുകാണിക്കുന്നു, ഇത് പ്രേക്ഷകരുമായുള്ള ആശയവിനിമയം വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും അവരുടെ കലാപരമായ അനുഭവത്തെ സമ്പന്നമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഈദ് കാലഘട്ടത്തിൽ വ്യക്തികളെ ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്ന ശക്തമായ കുടുംബപരവും സാമൂഹികവുമായ ബന്ധങ്ങൾ അറബ് സാഹിത്യം ചിത്രീകരിക്കുന്നുണ്ട്. സമൂഹം കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിൽ ഐക്യത്തിൻ്റെയും ഐക്യദാർഢ്യത്തിൻ്റെയും പ്രാധാന്യം അവ എടുത്തുകാണിക്കുന്നു. ഈദ് ദിനങ്ങളിൽ വ്യക്തികളും കുടുംബങ്ങളും ചെലവഴിച്ച സന്തോഷകരമായ നിമിഷങ്ങൾ ചിത്രീകരിക്കുന്നതിലൂടെ, മനോഹരമായ ഓർമ്മകൾ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരമായി അറബി സാഹിത്യ കൃതികൾ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. സന്തോഷത്തിൻ്റെയും കുടുംബബന്ധത്തിൻ്റെയും അർത്ഥങ്ങൾ വഹിക്കുന്ന കുട്ടിക്കാലത്തെ ഓർമ്മകളും പ്രത്യേക നിമിഷങ്ങളും ഇത് ഹൈലൈറ്റ് ചെയ്യുന്നു.
അറബി സാഹിത്യവും ചരിത്രവും ഈദ് കാലഘട്ടത്തിൽ നമ്മുടെ സമൂഹങ്ങളിൽ സംഭവിക്കാനിടയുള്ള സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. അതായത് സാങ്കേതിക വികാസം, ഈദ് ആഘോഷത്തിൽ അവയുടെ സ്വാധീനം, മൂല്യങ്ങളിലും ആചാരങ്ങളിലും പാരമ്പര്യങ്ങളിലുമുണ്ടാകുന്ന മാറ്റങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ പ്രമേയമായി വരുന്നുണ്ട്. അറബി ഭാഷാ സാഹിത്യം ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ ശുഭാപ്തിവിശ്വാസത്തിൻ്റെയും ഭാവിയിലേക്കുള്ള പ്രതീക്ഷയുടെയും ഉറവിടമായാണ് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നത്. മുസ്തഫ സ്വാദിഖ് റാഫിഹിയുടെ ഇജ്ത്തിലാഹുൽ ഈദ് എന്ന ലേഖനം അത് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. കാരണം ഈദ് നവീകരണത്തിനും പുതിയ തുടക്കത്തിനുമുള്ള അവസരമായാണ് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ഈദ് മധുരമാണ്, തണുപ്പാണ്, ശാന്തിയാണ്; സ്വസ്ഥതയും പങ്കുവെക്കലും പകുത്തുനൽകലും കളിയും ചിരിയും പാട്ടും പറച്ചിലും പരസ്പരം നന്മക്ക് വേണ്ടിയുള്ള പ്രാർത്ഥനയും സുഹൃദ്ബന്ധങ്ങളിലെ വിള്ളലുകൾ ചേർക്കലും പൊട്ടലുകൾ ചേർത്തുകെട്ടലും ആലിംഗനവും ചെയ്യലുമാണെന്ന് മുസ്തഫ സ്വാദിഖ് റാഫിഹി പെരുന്നാൾ സാഹിത്യ ലേഖനത്തിൽ അടിവരയിട്ട് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. നല്ല മാറ്റത്തിനും ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിനും ആഗ്രഹങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്നതിനുമുള്ള അവസരമായാണ് ഈദിനെ അറബി സാഹിത്യ ലോകം ചിത്രീകരിക്കുന്നത്.
സന്തോഷവും ആനന്ദാനുഭൂതികളും പരസ്പര പിന്തുണയും പങ്കുവയ്ക്കാൻ കുടുംബങ്ങളും കൂട്ടായ്മകളും ഒന്നിക്കുന്ന ഈദ് കാലഘട്ടത്തിൽ ഐക്യദാർഢ്യത്തിൻ്റെയും സാമൂഹിക ഐക്യത്തിന്റെയും മാനവികതയുടെയും പ്രാധാന്യം അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ എടുത്തുകാട്ടുന്നുണ്ട്. ഈ ഐക്യദാർഢ്യം, സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളുടെ ദൃഢത ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നതാണ്.
ഭൂതകാലത്തെ കുറിച്ചുള്ള ഗൃഹാതുരത്വം, അകന്ന പ്രിയപ്പെട്ടവർക്കായുള്ള ആഗ്രഹം, കുടുംബാംഗങ്ങളുമായും സുഹൃത്തുക്കളുമായും കണ്ടുമുട്ടുകയും ആശയവിനിമയം നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നതിൻ്റെ സന്തോഷം എന്നിങ്ങനെ അറബി സാഹിത്യത്തിൽ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം നിരവധി ആഴത്തിലുള്ള വികാരങ്ങളുടെ ഉറവിടമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. സാഹിത്യകൃതികൾ ഈ വികാരങ്ങളെ തീവ്രമായി പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു, ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം ആഴമേറിയതും വൈകാരികവുമായ അർത്ഥങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നുവെന്ന് ഇതര സാഹിത്യകൃതികൾ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു.
സമൂഹത്തിൽ സമ്പത്തും സന്തോഷവും തുല്യമായി വിതരണം ചെയ്യേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുന്ന, സമത്വത്തിൻ്റെയും സാമൂഹിക നീതിയുടെയും മൂല്യങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള അവസരമായി ചില അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നുണ്ട്. എല്ലാവരുടെയും അടിസ്ഥാന ആവശ്യങ്ങൾ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാനും സന്തോഷം ആഘോഷിക്കാനുള്ള എല്ലാവരുടെയും അവകാശങ്ങൾ ഉറപ്പാക്കാനുമുള്ള അവസരമായാണ് ഈദിനെ സർഗാത്മക കൃതികൾ കാണുന്നത്.
അറബി സാഹിത്യം ഈദ് കാലഘട്ടത്തിലെ സമൂഹങ്ങളുടെയും സംസ്കാരങ്ങളുടെയും ആഴത്തിലുള്ള വിശകലനം നൽകുന്നു. ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ പെരുമാറ്റങ്ങളിലും ആചാരങ്ങളിലും സംഭവിക്കുന്ന പരിവർത്തനങ്ങളും മാറ്റങ്ങളും പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുന്നു. മതപരമായ ചില കൃതികളിൽ ഈദിൻ്റെ പ്രാധാന്യം മാനസാന്തരത്തിൻ്റെയും നല്ല മാറ്റത്തിൻ്റെയും അടിസ്ഥാന ആത്മീയ മൂല്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രതിഫലനത്തിൻ്റെയും കാലഘട്ടമായി ഊന്നിപ്പറയുന്നു. ചില അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ ഭാവിയിലേക്കുള്ള ശുഭാപ്തിവിശ്വാസത്തിനും പ്രതീക്ഷയ്ക്കുമുള്ള അവസരമായി പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു.
ചുരുക്കത്തിൽ, ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം അറബി സാഹിത്യത്തിലെ സമ്പന്നവും ബഹുമുഖവുമായ പ്രമേയമാണ്, അതിലൂടെ നിരവധി സാമൂഹികവും സാംസ്കാരികവും മതപരവുമായ വിഷയങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യപ്പെടുന്നു. ഈദ് സുദിനത്തെ ചില അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ റൊമാൻ്റിക് വികാരങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. കാരണം ഈ അനുഗ്രഹീത അവസരത്തിൽ കുടുംബാംഗങ്ങളും അയൽവാസികളും സൗഹൃദവലയങ്ങളും ദമ്പതികളും തമ്മിലുള്ള സന്തോഷത്തിൻ്റെയും ആനന്ദത്തിന്റെയും നിമിഷങ്ങൾ ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്നു. അറബി സാഹിത്യകൃതികളിൽ പലതിലും സ്നേഹം എന്ന പദം ചർച്ചാവിഷയമാണ്. അറബി ഭാഷയിൽ മഹബ്ബത്ത്, ഹുബ്ബ് ഇഷ്ക്ക് എന്നീ പദങ്ങൾ എല്ലാ ഭാഷകളിലും സുപരിചിതമാണ്. ഈദ് ദിനങ്ങളിൽ സ്നേഹം പ്രകടിപ്പിക്കാൻ എഴുത്തുകാരും കവികളും വികാരത്തിൻ്റെയും ഉല്ലാസത്തിൻ്റെയും ഭാഷ ഉപയോഗിക്കുന്നു.
ഈദുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പാരമ്പര്യങ്ങളും ആചാരങ്ങളും സമൂഹങ്ങളുടെ സാംസ്കാരിക സ്വത്വത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിനാൽ, ഈദിൻ്റെ സന്തോഷം വ്യക്തികൾക്കും സമൂഹങ്ങൾക്കും സാംസ്കാരിക ബന്ധത്തിൻ്റെ ഉറവിടമായി ഉയർന്നുവരുന്നു. ഈദിൻ്റെ ആഘോഷവശങ്ങളും പാരമ്പര്യങ്ങളും കൃത്യമായി ചിത്രീകരിച്ച് അറബി സാഹിത്യം ഈ ബന്ധം സാഹിത്യ സൃഷ്ടികളായി രൂപപ്പെടുത്തിയെടുക്കുന്നു. അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ പ്രകൃതിയുമായുള്ള മനുഷ്യൻ്റെ ഇടപെടലുകളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നവയാണ്.
ഈദ് കാലഘട്ടം ജീവിതപ്പാതകളെക്കുറിച്ചും ഭാവി ലക്ഷ്യങ്ങളെക്കുറിച്ചും സ്വയം പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിനും ചിന്തിക്കുന്നതിനും അവസരമൊരുക്കുന്നു. ഈദ് ദിനങ്ങളിൽ അവരുടെ വെല്ലുവിളികളെ അഭിമുഖീകരിക്കുകയും അവരുടെ സ്വപ്നങ്ങൾ സാക്ഷാത്കരിക്കാൻ പരിശ്രമിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന വൈവിധ്യമാർന്ന കഥാപാത്രങ്ങളെ ചിത്രീകരിച്ച് അറബി സാഹിത്യം ഈ പ്രതിഫലനത്തെ സർഗാത്മകമായി വരച്ചു കാണിക്കുന്നു.
ഭാഷാസാഹിത്യം ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ ത്യാഗത്തിൻ്റെയും ദാനത്തിൻ്റെയും മൂല്യങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള അവസരമായി ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നു. മറ്റുള്ളവരുമായി, പ്രത്യേകിച്ച് ദരിദ്രരും അനാഥകളും അഗതികളും വിധവകളുമായി, സമ്പത്തും സന്തോഷവും പങ്കിടേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം, സമ്മാനങ്ങളും ദാനങ്ങളും സംഭാവനകളും വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു.
ചില അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യവും സ്വാതന്ത്ര്യവും പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരമായി ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു, കഥാപാത്രങ്ങൾ അവരുടെ വ്യക്തിത്വവും ഭാവി അഭിലാഷങ്ങളും പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന വിധത്തിൽ ഈദ് ആഘോഷിക്കുന്നതായി സർഗാത്മക സാഹിത്യ കൃതികളിൽ ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്നു. സാഹിത്യ കൃതികൾ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ സംഭവിക്കുന്ന കോമിക് സാഹചര്യങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു, ഇത് ചിരിക്കും വിനോദത്തിനുമുള്ള ഒരു സ്റ്റേഷനാക്കി മാറ്റുന്നു.
കുടുംബപരമായ വെല്ലുവിളികളെയും കുടുംബബന്ധങ്ങളെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരമായി ഈദിനെ അറബ് സാഹിത്യം കാണുന്നുണ്ട്. ഈ കാലയളവിൽ വ്യക്തികൾക്കിടയിലുണ്ടായേക്കാവുന്ന പ്രശ്‌നങ്ങളും സംഘട്ടനങ്ങളും, സന്തോഷത്തിൻ്റെയും സഹിഷ്ണുതയുടെയും മനോഭാവത്തിൽ അവയെ എങ്ങനെ മറികടക്കാം തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങൾ എഴുത്തിൽ കടന്നുവരുന്നു. ശൈഖ് അബ്ദുറഹ്മാൻ അരീഫയുടെ അടുത്തകാലത്തിറങ്ങിയ "ഇസ്‌തംതിഹ് ബീഹായാതിക്" (എൻജോയ് യുവർ ലൈഫ്) എന്ന അറബ് കൃതി തത്വതീക്ഷയോടെ മനുഷ്യനോട് സംവദിക്കുന്നു. ഈ കൃതി മലയാളത്തിലേക്ക് ‘ജീവിതം ആസ്വദിക്കൂ’ എന്ന പേരിൽ ഡോ. അബ്ദുറഹ്മാൻ ആദർശേരി വിവർത്തനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
ദേശീയ ഐഡൻ്റിറ്റിയെ വിലമതിക്കുകയും പരസ്പര ബന്ധിതവും ഐക്യദാർഢ്യവുമുള്ള ഒരു സമൂഹം കെട്ടിപ്പടുക്കാനുള്ള ദൃഢനിശ്ചയം ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുന്നതിനാൽ, അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ ദേശീയ ഐക്യം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള അവസരമായി ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നു. ദേശീയത മനുഷ്യന്റെ വികാരമാണ്. പിറന്ന മണ്ണിൽ ജീവിക്കുവാനും അവിടെത്തന്നെ മണ്ണോടുചേരാനും മനുഷ്യൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ദേശീയത എന്ന വികാരം ജന്മം തൊട്ട് മരണം വരെ മനുഷ്യരക്തത്തിൽ അലിഞ്ഞു ചേർന്നിരിക്കുന്നുവെന്ന് അറബ് സാഹിത്യകൃതികൾ ആവർത്തിച്ച് ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു. ആധുനിക അറബി കവി മഹ്മൂദ് ദർവേശിന്റേതായി, ഐഡന്റിറ്റി എന്ന ശീർഷകത്തിൽ തന്നെ കാവ്യങ്ങൾ രചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. പിറന്ന മണ്ണിൽ ഒരു വൈദേശിക ശക്തിയുടെയും ചൊൽപ്പടിക്കു നിന്ന് അടിമപ്പണി ചെയ്യേണ്ടവരല്ല നാടിന്റെ മക്കൾ എന്നും അഭയം തേടി വന്നവർ പിന്നീട് രാജാക്കന്മാരായി മാറിയാലും ജന്മം നൽകിയ മണ്ണിൽനിന്ന് അഭയാർത്ഥികളായി പിന്തിരിഞ്ഞോടുകയല്ല വേണ്ടത്, പിറന്ന മണ്ണിനുവേണ്ടിവേണ്ടി അവസാനശ്വാസം വരെ പ്രതിരോധം തീർത്ത്, ആ മണ്ണിൽ തന്നെ അലിഞ്ഞുചേരുന്നതാണ് അടിമപ്പണിയെക്കാൾ അഭിമാനകരമെന്നും മുഹമ്മദ് ദർവേശ് എഴുതുന്നു.
സഹിഷ്ണുതയ്ക്കും അനുരഞ്ജനത്തിനുമുള്ള അവസരമായി ചില അറബി സാഹിത്യകൃതികൾ ഈദിൻ്റെ സന്തോഷത്തെ ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നുണ്ട്. മറ്റുള്ളവരോട് സഹിഷ്ണുതയുടെയയും ആവർത്തിത്വത്തിന്റെയും പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുകയും അതുവഴി സംഘർഷങ്ങൾ പരിഹരിക്കാനും മനുഷ്യബന്ധങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുത്താനും ശ്രമിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് ഈദ് സർഗത്മകതയുടെയും സാഹിത്യത്തിന്റെയും കണ്ണാടിയിൽ മാനവിക ഐക്യവും സഹവർത്തിത്തവും ജീവിതവിഭവങ്ങൾ പങ്കുവെക്കലുകളും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന ഒന്നായി മാറുന്നത്.