‘സാമൂഹ്യനീതി’ (Social Justice) എന്നത് മനുഷ്യസമൂഹത്തോളം പഴക്കമുള്ളതും ഏറെ സങ്കീർണ്ണവുമായ ആശയമാണ്. ഒരു സമൂഹം എങ്ങനെയാണ് അതിലെ അംഗങ്ങൾക്ക് വിഭവങ്ങളും അവസരങ്ങളും നീതിയുക്തമായി വിതരണം ചെയ്യേണ്ടത് എന്ന ചോദ്യം കാലാകാലങ്ങളായി ഉയർന്നുവന്നിട്ടുണ്ട്. ഇതിന്റെ ഭാഗമായി, വ്യത്യസ്ത പ്രത്യയശാസ്ത്രങ്ങളുടെയും ചിന്താധാരകളുടെയും പശ്ചാത്തലത്തിൽ നിരവധി തത്വചിന്തകരും സാമൂഹിക ശാസ്ത്രജ്ഞരും ഈ സങ്കൽപ്പത്തെ നിർവചിക്കാനും വിശദീകരിക്കാനും ശ്രമിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഈ രംഗത്ത് ഏറ്റവും സ്വാധീനം ചെലുത്തിയ ചിന്തകരിൽ ഒരാളാണ് ജോൺ റോൾസ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ 'നീതി സിദ്ധാന്തം' (A Theory of Justice) ഏറെ ശ്രദ്ധേയമാണ്. റോൾസിന്റെ വീക്ഷണത്തിൽ, ഒരു സമൂഹം എത്രത്തോളം നീതിയുക്തമാണെന്ന് വിലയിരുത്തേണ്ടത് ആ സമൂഹത്തിലെ ഏറ്റവും ദുർബലരും പിന്നാക്കം നിൽക്കുന്നവരുമായ, അഥവാ അരികുവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട വിഭാഗങ്ങൾക്ക് ലഭിക്കുന്ന അടിസ്ഥാന സ്വാതന്ത്ര്യങ്ങൾ, അവസരങ്ങൾ, വിഭവങ്ങൾ എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ്. കേവലം തുല്യവിതരണം എന്നതിനപ്പുറം, ഏറ്റവും പിന്നാക്കം നിൽക്കുന്നവരുടെ ഉന്നമനത്തിന് പ്രാധാന്യം നൽകുന്ന 'വ്യത്യാസ തത്വം' (Difference Principle) പോലുള്ള ആശയങ്ങൾ റോൾസ് മുന്നോട്ട് വെച്ചു.
എന്നാൽ, ഈ നീതിപൂർവ്വമായ സാമൂഹിക ക്രമത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അന്വേഷണങ്ങൾ റോൾസിനും നൂറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുൻപേ ആരംഭിച്ചിരുന്നു. പുരാതന ഗ്രീക്ക് തത്വചിന്തകനായ പ്ലേറ്റോയുടെ 'റിപ്പബ്ലിക്' എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിലെ ആദർശ രാഷ്ട്ര സങ്കല്പം മുതൽ, പിന്നീട് കാൾ മാർക്സിന്റെ വർഗ്ഗരഹിത സമൂഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങൾ വരെ നീളുന്ന ബൃഹത്തായ ചരിത്രപരമായ തുടർച്ച ഈ ആശയത്തിന്റെ പഠനത്തിനുണ്ട്. അതായത്, സമൂഹത്തിലെ അസമത്വങ്ങളെ തിരിച്ചറിയുന്നതും അവ ലഘൂകരിച്ച് കൂടുതൽ നീതിയുക്തവും സമത്വാധിഷ്ഠിതവുമായ ഒരു വ്യവസ്ഥിതി കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതും എക്കാലത്തും ചിന്തകരുടെയും സമൂഹങ്ങളുടെയും പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങളിലൊന്നായി നിലകൊള്ളുന്നു.
നിലനിൽക്കുന്ന അസമത്വങ്ങളുടെ ഒരു പ്രധാന കാരണം നമ്മുടെ വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായങ്ങളാണ്. മാർക്സിസ്റ്റ് ചിന്തകനായ പിയറി ബോർദ്യു ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നതുപോലെ, നിലവിലുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾ പലപ്പോഴും ഈ അസമത്വങ്ങളെ ഇല്ലാതാക്കുന്നില്ല, മറിച്ച് അവയെ ഊട്ടിയുറപ്പിക്കുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. സാമ്പത്തിക മൂലധനം ഒരു വ്യക്തിയുടെ കുട്ടികൾക്ക് ലഭിക്കുന്ന വിദ്യാഭ്യാസത്തെയും തുടർന്നുണ്ടാകുന്ന വളർച്ചയെയും എങ്ങനെ സ്വാധീനിക്കുന്നു എന്നതാണ് അദ്ദേഹം പഠനവിധേയമാക്കിയത്. അമേരിക്കൻ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ പോൾ വില്ലിസ്, സാമ്പത്തികമായി പിന്നാക്കം നിൽക്കുന്നവരുടെയും വീട്ടിലെ കുട്ടികളുടെ സ്കൂളിലെ പെരുമാറ്റവും പഠനരീതികളും ഗവേഷണം നടത്തിയിട്ടുണ്ട് . മികച്ച സാഹചര്യങ്ങളിലെ കുട്ടികളുടെ പഠനമികവും സാമൂഹികമായ ഇടപെടലുകളും മറ്റുള്ളവരിൽ അവഗണന സൃഷ്ടിക്കാൻ കാരണമാകുന്നു എന്ന് അദ്ദേഹം കണ്ടെത്തുന്നു. ഒരു വിദ്യാർത്ഥിയുടെ സാമൂഹിക പശ്ചാത്തലം പരിഗണിക്കാതെ അവരെ വിലയിരുത്തുമ്പോൾ സംഭവിക്കാവുന്ന ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണിത്.
ഉദാഹരണത്തിന്, CBSE നടപ്പിലാക്കിയിരുന്ന CCE (Continuous and Comprehensive Evaluation) സമ്പ്രദായത്തിൽ കുട്ടികളുടെ 'പ്രസന്നത' (cheerfulness) പോലുള്ള കാര്യങ്ങൾ അളക്കാനും മാർക്കിടാനും ശ്രമിച്ചിരുന്നത് ഇതിനോട് ചേർത്ത് വായിക്കാം.
സാമൂഹിക നീതി
പഠനവിഷയമാണോ?
ആധുനിക സമൂഹത്തിൽ, വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ, പ്രത്യേകിച്ച് സ്കൂളുകളുടെ, അടിസ്ഥാന ലക്ഷ്യം സമൂഹം എന്ന നിലയിൽ നാം കൈവരിക്കാനാഗ്രഹിക്കുന്ന മൂല്യങ്ങളിലേക്കും ലക്ഷ്യങ്ങളിലേക്കും സമൂഹത്തെ നയിക്കുക എന്നതാണ്. എന്നാൽ, നമ്മുടെ സർവ്വകലാശാല പഠനവിഭാഗങ്ങളിലും ബി.എഡ് കോളേജുകളിലും സാമൂഹ്യനീതി പോലുള്ള വിഷയങ്ങൾ ഒന്നോ രണ്ടോ സെമസ്റ്ററുകളിലെ ഏതെങ്കിലും ഒരു പേപ്പറിൽ മാത്രമായി ഒതുങ്ങിപ്പോകുന്നു എന്നതാണ് യാഥാർത്ഥ്യം. മാർക്ക് നേടാനുള്ള ഒരു വിഷയം മാത്രമായി ഇത് ചുരുങ്ങുമ്പോൾ, വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ വിശാലമായ സാമൂഹിക ലക്ഷ്യങ്ങൾ അവഗണിക്കപ്പെടുന്നു.
നമ്മുടെ ക്ലാസ് മുറികളിൽ അധ്യാപകരുടെ സംവരണ വിരുദ്ധ പരാമർശങ്ങൾ, ജാതീയവും ലിംഗപരവുമായ വിവേചനങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം മേല്പറഞ്ഞ വിഷയത്തിന്റെ അഭാവം പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. രാജ്യത്ത് അരികുവത്കരിക്കപ്പെട്ട സമൂഹങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിദ്യാർത്ഥികൾ ജാതിയുടെയും മതത്തിന്റെയും പേരിൽ ക്ലാസ് മുറികളിലും കാമ്പസുകളിലും നേരിടുന്ന ഒറ്റപ്പെടുത്തലുകളും വിവേചനങ്ങളും ഇതിന്റെ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. സ്കൂളുകളിൽ മാത്രമല്ല, ഉന്നതവിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ പോലും ഈ വിവേചനത്തിന്റെ നേർചിത്രങ്ങൾ പ്രകടമാണ്.
അധ്യാപനം കേവലം തൊഴിൽ എന്നതിലുപരി, നിർണായകയ സാമൂഹിക ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. ഹെൻറി ജിറൂക്സിനെപ്പോലുള്ള ചിന്തകർ 'ബുദ്ധിജീവികളായ അധ്യാപകർ' (Teachers as Intellectuals) എന്ന ആശയം മുന്നോട്ട് വെക്കുന്നത് ഈ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയാനാണ്. ജിറൂക്സിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിൽ, അധ്യാപകർ പാഠഭാഗങ്ങൾ യാന്ത്രികമായി പഠിപ്പിക്കുന്നവർ മാത്രമല്ല, മറിച്ച് സമൂഹത്തെയും അതിലെ അധികാര ഘടനകളെയും അസമത്വങ്ങളെയും വിമർശനാത്മകമായി വിശകലനം ചെയ്യുന്നവരാണ്. അവർ തങ്ങളുടെ ക്ലാസ് മുറികളെ കേവലം അറിവ് കൈമാറ്റത്തിനുള്ള ഇടങ്ങൾ മാത്രമായി കാണാതെ, സംവാദങ്ങൾക്കും വിമർശനാത്മക ചിന്തയ്ക്കും സാമൂഹികാവബോധം വളർത്തുന്നതിനുമുള്ള വേദികളാക്കി മാറ്റുന്നു. ഇത്തരത്തിൽ, വിദ്യാർത്ഥികളിൽ ചോദ്യം ചെയ്യാനും വിശകലനം ചെയ്യാനും സാമൂഹ്യനീതിക്ക് വേണ്ടി നിലകൊള്ളാനുമുള്ള ശേഷി വളർത്തുന്നതിലൂടെ, അധ്യാപകർ കേവലം വ്യക്തികളെ പഠിപ്പിക്കുകയല്ല, മറിച്ച് സാമൂഹിക പുനർനിർമ്മാണത്തിനും പുരോഗമനപരമായ മാറ്റത്തിനും വേണ്ടിയുള്ള അടിത്തറ പാകുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. അതിനാൽ, അധ്യാപനം എന്നത് സമൂഹത്തെ പരിവർത്തിപ്പിക്കാൻ ശേഷിയുള്ള ഒരു സുപ്രധാന ദൗത്യമാണ്..
നമ്മുടെ സമൂഹത്തിൽ ഒരു അധ്യാപകരുടെ മികവ് അളക്കുന്നതിനുള്ള പ്രധാന മാനദണ്ഡമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത് പലപ്പോഴും അവരുടെ വിഷയത്തിലുള്ള അറിവും പഠിപ്പിക്കാനുള്ള കഴിവുമാണ്. എന്നാൽ, ഹെൻറി ജിറൂക്സിനെപ്പോലുള്ള ചിന്തകർ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നതുപോലെ, അധ്യാപനം എന്നത് കേവലം പാഠപുസ്തക അറിവുകൾ പകർന്നു നൽകൽ മാത്രമല്ല, അതൊരു സാമൂഹിക ഇടപെടലും പരിവർത്തനത്തിനുള്ള ഉപാധിയുമാണ്. ക്ലാസ് മുറിയിലും പുറത്തുമുള്ള സാമൂഹിക യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളെക്കുറിച്ചും, പ്രത്യേകിച്ച് സാമൂഹ്യ നീതിയെക്കുറിച്ചും വ്യക്തമായ ബോധവും നിലപാടും ഉള്ളവരായിരിക്കണം അധ്യാപകർ. ഈയൊരു തിരിച്ചറിവ് അധ്യാപക പരിശീലനത്തിൽ എത്രത്തോളം ലഭിക്കുന്നുണ്ട് എന്നത് സംശയകരമാണ്.
പരിമിതമായ സിലബസിൽ നിന്ന് സാമൂഹിക പ്രതിബദ്ധതയും നീതിബോധവും വളർത്താൻ അനിവാര്യമായ ഇത്തരം വിഷയങ്ങൾ ഇനിയും വെട്ടിച്ചുരുക്കപ്പെട്ടാൽ, അത് ഭാവിയിലെ അധ്യാപകരുടെ കാഴ്ചപ്പാടുകളെയും പ്രവർത്തനങ്ങളെയും പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കും.
ഇതിന്റെ പ്രത്യാഘാതമെന്നോണം, വിഷയത്തിലുള്ള പ്രാവീണ്യത്തിനപ്പുറം സാമൂഹികാവബോധത്തിനോ വിമർശനാത്മക ചിന്താശേഷി വളർത്തുന്നതിനോ വേണ്ടത്ര ഊന്നൽ നൽകാത്ത ഒരു പരിശീലനരീതിയാണ് പലപ്പോഴും നിലനിൽക്കുന്നത്. നിലവിലെ ബി.എഡ് കോഴ്സുകളുടെ പരിമിതമായ സമയക്രമത്തിനുള്ളിൽ സാമൂഹ്യനീതി, ലിംഗസമത്വം, ജാതീയമായ വേർതിരിവുകൾ തുടങ്ങിയ ഗഹനമായ വിഷയങ്ങൾ കേവലം പാഠഭാഗങ്ങൾ മാത്രമായി ഒതുങ്ങിപ്പോകുന്നു. പരീക്ഷാവിജയം മാത്രം ലക്ഷ്യമിടുന്ന ഒരു സമീപനം സ്വീകരിക്കുമ്പോൾ, ഈ വിഷയങ്ങളുടെ സാമൂഹിക പ്രസക്തിയും ചർച്ച ചെയ്യപ്പെടേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയും വിദ്യാർത്ഥികളിലേക്ക് എത്തുന്നില്ല.
READ ALSO : മാറിയ കാലത്തും മടുപ്പൻ B.Ed
ഈ സാഹചര്യത്തിലാണ് എൻ.സി.ടി.ഇയുടെ (National Council for Teacher Education -NCTE) പുതിയ മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ പ്രകാരം ബി.എഡ് കോഴ്സിന്റെ ദൈർഘ്യം വീണ്ടും കുറയ്ക്കാനുള്ള സാധ്യതകളെക്കുറിച്ചുള്ള ആശങ്കകൾ പ്രസക്തമാകുന്നത്. ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയത്തിലെ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ക്കനുസരിച്ച് 2026-27 അധ്യയനവര്‍ഷം മുതല്‍ ഒരു വര്‍ഷ B.Ed കോഴ്‌സ് തുടങ്ങാനാണ് നീക്കം.
പരിമിതമായ സിലബസിൽ നിന്ന് സാമൂഹിക പ്രതിബദ്ധതയും നീതിബോധവും വളർത്താൻ അനിവാര്യമായ ഇത്തരം വിഷയങ്ങൾ ഇനിയും വെട്ടിച്ചുരുക്കപ്പെട്ടാൽ, അത് ഭാവിയിലെ അധ്യാപകരുടെ കാഴ്ചപ്പാടുകളെയും പ്രവർത്തനങ്ങളെയും പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കും. സാമൂഹികമായ ചുറ്റുപാടുകളെ മനസ്സിലാക്കാനോ, ക്ലാസ് മുറികളിലെ വൈവിധ്യങ്ങളെ ഉൾക്കൊള്ളാനോ, വിവേചനങ്ങൾക്കെതിരെ നിലപാടെടുക്കാനോ കഴിവില്ലാത്ത ഒരു അധ്യാപക സമൂഹത്തെയാവും ഒരുപക്ഷേ ഇത് സൃഷ്ടിക്കുക.
അതുകൊണ്ട്, അധ്യാപക വിദ്യാഭ്യാസം എന്നത് കേവലം തൊഴിൽ പരിശീലനം എന്നതിലുപരി, സാമൂഹിക മാറ്റത്തിന് നേതൃത്വം നൽകാൻ കഴിവുള്ള വ്യക്തികളെ വാർത്തെടുക്കുന്ന പ്രക്രിയയായി മാറേണ്ടതുണ്ട്. ഇതിനായി, അധ്യാപക പരിശീലന കേന്ദ്രങ്ങളിലെ പാഠ്യപദ്ധതിയും പഠനരീതികളും സമഗ്രമായി പുനഃപരിശോധിക്കുകയും സാമൂഹ്യനീതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിഷയങ്ങൾക്ക് അർഹമായ പ്രാധാന്യം നൽകുകയും ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്.
▮
റഫറൻസ്:
1.ജിറൂക്സ്, എച്ച്. എ. (Giroux, H. A.). (1988). ടീച്ചേഴ്സ് ആസ് ഇൻ്റലക്ച്വൽസ്: ടുവേർഡ് എ ക്രിട്ടിക്കൽ പെഡഗോജി ഓഫ് ലേണിംഗ് (Teachers as intellectuals: Toward a critical pedagogy of learning). ബെർഗിൻ & ഗാർവി (Bergin & Garvey).
2.വില്ലിസ്, പി. ഇ. (Willis, P. E.). (1977). ലേണിംഗ് ടു ലേബർ: ഹൗ വർക്കിംഗ് ക്ലാസ് കിഡ്സ് ഗെറ്റ് വർക്കിംഗ് ക്ലാസ് ജോബ്സ് (Learning to labour: How working class kids get working class jobs). സാക്സൺ ഹൗസ് (Saxon House).
3.ബോർദ്യു, പി. (Bourdieu, P.), & പാസെറോൺ, ജെ.-സി. (Passeron, J.-C.). (1977). റിപ്രൊഡക്ഷൻ ഇൻ എഡ്യൂക്കേഷൻ, സൊസൈറ്റി ആൻഡ് കൾച്ചർ (Reproduction in education, society and culture) (ആർ. നൈസ്, ട്രാൻസ്. [R. Nice, Trans.]). സേജ് പബ്ലിക്കേഷൻസ് (Sage Publications). (Original work published 1970).