ദലിതർ അദൃശ്യരാക്കപ്പെട്ട ചരിത്രം

‘‘സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്തവരിൽ, മറ്റേതൊരു സാമുദായിക വിഭാഗത്തെക്കാളും മർദ്ദനമേൽക്കേണ്ടി വന്നതും ദലിതർക്കായിരുന്നു. ആ ജനവിഭാഗത്തെ അഭിസംബോധന ചെയ്യാനും പ്രതിനിധാനത്തെ ഉയർത്തിപ്പിടിക്കാനും പെരിയാറിന് കഴിഞ്ഞില്ലെന്ന യാഥാർത്ഥ്യം അംഗീകരിക്കുന്നതോടൊപ്പം, സമരത്തിലൂടെ രൂപപ്പെട്ട ദലിത്- പിന്നാക്ക ഐക്യം മുന്നോട്ടുപോകാനും അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞില്ല.’’- ​വൈക്കം സത്യഗ്രഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തിന്റെ അവസാന ഭാഗം.

ഗാന്ധി മുതൽ പെരിയാർ വരെ:
വൈക്കം സത്യഗ്രഹത്തിലെ നുണയും നേരും- 2

കോൺഗ്രസ് ഇടപെടൽ

കേരള പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി സെക്രട്ടറി കെ.പി. കേശവമേനോന് 1924 മാർച്ച് 19 ന് ഗാന്ധിജി അയച്ച കത്തിലൂടെയാണ് വൈക്കം സത്യഗ്രഹത്തിന് അനുമതി ലഭിക്കുന്നത്. സമരം നടക്കുന്നത് തിരുവിതാംകൂറിലെ വൈക്കത്തായിരുന്നെങ്കിലും, കെ.പി. കേശവമേനോനടക്കം ബഹുഭൂരിപക്ഷം കോൺഗ്രസുകാരും മലബാറിൽ നിന്നുമുള്ളവരായിരുന്നു. ഇതിനുകാരണം, ഒന്നാമതായി, അഖിലേന്ത്യാ കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി നാട്ടുരാജ്യങ്ങളിൽ കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി രൂപീകരണം വിലക്കിയിരുന്നതാണ്. തന്മൂലം വ്യക്തികൾ എന്ന നിലയിൽ, തിരുവിതാംകൂറിലെ കോൺഗ്രസ് പ്രവർത്തകർ സമരത്തിലും നേതൃത്വത്തിലും ഉണ്ടായിരുന്നപ്പോൾ മലബാറിൽ നിന്നുള്ള പ്രവർത്തകരാണ് സംഘടനയെന്ന നിലയിൽ നേതൃത്വം വഹിച്ചത്. ഇവരാകട്ടെ, അഖിലേന്ത്യാ കോൺഗ്രസ് കമ്മറ്റിക്കും ഗാന്ധിജിക്കും വിധേയരായിരുന്നതിനാൽ സമരത്തിലുടനീളം ആശയപരവും സംഘടനാപരവുമായ നേതൃത്വം വഹിച്ചിരുന്നു.

കെ.പി. കേശവമേനോൻ
കെ.പി. കേശവമേനോൻ

കേരളത്തിലെ (മലബാറിലെ) കോൺഗ്രസ് രൂപീകരണം ഇങ്ങനെയായിരുന്നു. 1903- ൽ സി. വിജയരാഘവാചാരിയുടെ അദ്ധ്യക്ഷതയിൽ കോഴിക്കോട്ട് രാഷ്ട്രീയ സമ്മേളനം നടത്തി. തുടർന്ന് 1908- ൽ കോൺഗ്രസ് ജില്ലാ കമ്മിറ്റി രൂപീകരിക്കപ്പെട്ടു. ഇതോടൊപ്പം, ഡോ. ആനി ബസൻറ് സ്ഥാപിച്ച ഓൾ ഇന്ത്യ ഹോം റൂളിന്റെ ശാഖ മലബാറിൽ പ്രവർത്തനം തുടങ്ങി. കെ.പി. കേശവമേനോനായിരുന്നു ഹോം റൂളിന്റെയും ജില്ലാ കമ്മറ്റിയുടെയും കാര്യദർശി. അതേസമയം, 1916-ൽ കോൺഗ്രസ് കമ്മറ്റി രൂപീകരിക്കപ്പെടുന്നത് കോഴിക്കോട് സാമൂതിരിയും നിലമ്പൂർ ഇളയരാജയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആശ്രിതരായിരുന്ന കുഞ്ഞിക്കുട്ടൻ തമ്പാൻ, രാരിച്ചൻ മൂപ്പൻ, തുടങ്ങിയവരുടെയും മുൻകൈയ്യിലായിരുന്നു. തിരുവിതാംകൂർ ദിവാനായിരുന്ന സർ സർ സി.പി. യുടെ അദ്ധ്യക്ഷതയിൽ 1917 ൽ ഏപ്രിൽ 23, 24 തിയതികളിൽ ചേർന്ന പ്രസ്തുത സംഘടനയുടെ രണ്ടാം കോൺഗ്രസ് രാഷ്ട്രീയ സമ്മേളനമാണ്, കെ.പി. കേശവമേനോൻ, കെ. മാധവൻ നായർ, കെ.പി. രാമൻ മേനോൻ എന്നിവരുടെ നേതൃത്വം സ്ഥാപിക്കുന്നത്. 1917 മെയ് 5, 6 തിയതികളിൽ വടകരയിൽ ചേർന്ന സമ്മേളനത്തിൽ ബ്രീട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റിനോടു വിശ്വസ്തത പുലർത്തുന്ന പ്രമേയം പാസാക്കി. തുടർന്ന്, പാലക്കാട് ചേർന്ന സമ്മേളനത്തിൽ നായന്മാരെ ചേർത്ത് പ്രത്യേക പട്ടാളം ഉണ്ടാക്കിയതിന് ഗവൺമെന്റിനോട്‌നന്ദി പറയുന്ന പ്രമേയം പാസാക്കി. കോഴിക്കോട് സമ്മേളനം, ഡിഫൻസ് ഫോഴ്‌സിൽ ഇന്ത്യക്കാരെ വളണ്ടിയർമാരാകാൻ അനുവദിച്ചതിന് നന്ദി രേഖപ്പെടുത്തുന്നതും, രാമേശ്വരത്ത് പോകുന്ന തീർത്ഥാടകർക്ക് സൗകര്യം ചെയ്തുകൊടുക്കാൻ അധികൃതരോട് അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നതുമായ പ്രമേയങ്ങളും പാസാക്കി.

ചുരുക്കത്തിൽ കോൺഗ്രസ് പ്രസ്ഥാനം ഹിന്ദു (നായർ) പ്രതിനിധാനത്തോടെയാണ് പിറവിയെടുക്കുന്നത്.

ടിപ്പുവിന്റെ ഭരണമവസാനിച്ചതോടെ ജന്മിമാർ മടങ്ങിവരികയും, അവർക്ക് ബ്രീട്ടിഷ് സർക്കാരിന്റെ സംരക്ഷണം ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇക്കാരണം കൊണ്ടാണ് ബ്രീട്ടിഷുകാരും മുസ്​ലിംകളുമായുള്ള വൈരുദ്ധ്യം രൂപം കൊള്ളാനിടയായത്.

മലബാറിൽ കോൺഗ്രസ് തകർച്ച നേരിടുന്നത്, 1921- ലെ മലബാർ കലാപത്തോട് സ്വീകരിച്ച നിഷേധാത്മക നിലപാടിന്റെ ഫലമായാണ്. ഗാന്ധിജിയുടെ ഹിന്ദു- മുസ്​ലിം ഐക്യം, ദേശീയതാ നിർമ്മിതിയുടെ ഭാഗമായിരുന്നു. ഇതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള പരീക്ഷണമായിരുന്നു ഖിലാഫത്ത്. 1920 ജൂൺ 20- ന് ഗാന്ധിജിയുടെയും മൗലാനാ ഷൗക്കത്തലിയുടെയും നേതൃത്വത്തിൽ കോഴിക്കോട് ചേർന്ന സമ്മേളനമാണ് ഖിലാഫത്തിനെ മലബാറിൽ പറിച്ചുനട്ടത്. കോൺഗ്രസ്, ആദ്യകാലത്ത് ബഹുജന പ്രസ്ഥാനമായിരുന്നില്ല. തന്മൂലം, കോൺഗ്രസിന്റെ നേതൃത്വത്തിലല്ലാതെ, കാണക്കാരുടെ കുടുംബങ്ങളിലെ വക്കീലന്മാരും വിദ്യാസമ്പന്നരും ചേർന്നാണ് 1916- ൽ മലബാറിൽ കുടിയാൻ അസോസിയേഷൻ രൂപീകരിക്കുന്നത്. ആ പ്രസ്ഥാനത്തിലെ ഹിന്ദു- മുസ്​ലിം ഐക്യത്തിനാധാരമായത് വ്യത്യസ്ത താൽപര്യങ്ങളായിരുന്നു. ഹിന്ദുക്കളെ (സവർണരെ) സംബന്ധിച്ച്​, സർക്കാരിന്റെ കാർഷിക നിയമങ്ങളുടെ ലഘൂകരണവും ആനുകൂല്യങ്ങളുടെ ലഭ്യതയുമായിരുന്നു മുഖ്യം. മുസ്​ലിംകൾക്കാവട്ടെ, മൈസൂർ സുൽത്താന്മാരിലൂടെ ലഭിച്ച ഭൂവുടമസ്ഥതയടക്കമുള്ള അവകാശങ്ങളുടെ തിരിച്ചുപിടിക്കലും നായന്മാരിലൂടെയുള്ള അടിച്ചമർത്തലുകളുടെ അവസാനിപ്പിക്കലുമായിരുന്നു. ഇക്കാരണങ്ങളാലാണ് കീഴാളരുമായി ഐക്യപ്പെട്ട് മുസ്​ലിംകൾ കുടിയായ്മ പ്രസ്ഥാനത്തിൽ അണിനിരന്നത്.

മലബാർ കലാപത്തിന് അടിത്തറയൊരുക്കുന്നതിന് മറ്റൊരു ചരിത്രാനുഭവം വലുതായ പങ്കുവഹിക്കുന്നുണ്ട്. മൈസൂർ സുൽത്താന്മാരായ ഹൈദരലിയും ടിപ്പുവുമാണ് മലബാറിൽകാർഷിക പരിഷ്‌കരണം നടപ്പാക്കുന്നത്. തന്മൂലം, ഏറെ നഷ്ടം സഹിക്കേണ്ടിവന്നത് അക്കാലത്തെ ജന്മികൾക്കായിരുന്നു. ഇവരിൽ ജാതിഹിന്ദുക്കാളായ കുറച്ചുപേർ തിരുവിതാംകൂറിൽ അഭയം തേടി. എന്നാൽ, ടിപ്പുവിന്റെ ഭരണമവസാനിച്ചതോടെ മുൻചൊന്ന ജന്മിമാർ മടങ്ങിവരികയും, അവർക്ക് ബ്രീട്ടിഷ് സർക്കാരിന്റെ സംരക്ഷണം ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇക്കാരണം കൊണ്ടാണ് ബ്രീട്ടിഷുകാരും മുസ്​ലിംകളുമായുള്ള വൈരുദ്ധ്യം രൂപം കൊള്ളാനിടയായത്.

മാത്രമല്ല, ടിപ്പുവിന്റെ കാർഷിക- സാമൂഹ്യ മേഖലകളിലെ പരിഷ്‌ക്കാരങ്ങൾ അടിത്തട്ടിലെ ജനങ്ങൾക്കുകൂടി ബാധകമായതോടെ, വിവിധ ജാതി- മത വിഭാഗങ്ങളിലെ നിരവധി പേർ ഇസ്​ലാം മതം സ്വീകരിക്കുകയുണ്ടായി (ഇവരിൽ 50,000- ത്തോളം പേർ ദലിതരായിരുന്നു.) ഈ ജനങ്ങളെ മതത്തിലുൾക്കൊള്ളിക്കാൻ, തങ്ങൾമാർ നടത്തിയ പ്രബോധനങ്ങളിലൂടെ മലബാറിലെ ഇസ്​ലാം മതത്തിൽ അയിത്താചരണം ഇല്ലാതാക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. (ക്രിസ്തുമതത്തിലേയ്ക്ക് പരിവർത്തനം ചെയ്ത ദലിതർക്ക് ഇന്നും അയിത്തം അനുഭവിക്കേണ്ടിവരുന്നുണ്ട്) ഫലമോ, മലബാറിലെ മുസ്​ലിംകൾക്ക് ഇസ്​ലാം ഒരുപ്രത്യയശാസ്ത്രവും കീഴാളജനതകൾ ആ മതത്തിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകവുമായതോടെ, അയിത്തത്തിന്റെ അഭാവത്തിൽ മുസ്​ലിംകൾ, ഒരു സമുദായമായി മാറുകയും ചെയ്തു.

മലബാർ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ അനിഷേധ്യ ഭാഗമായ കോൺഗ്രസിന്റെ സ്ഥിതിയാണ് പരിശോധിക്കേണ്ടത്. 1917- ൽ സംഘടന, കുടിയായ്മ പ്രസ്ഥാനത്തെ അംഗീകരിച്ചതോടെ, മുമ്പ് കോൺഗ്രസ് രൂപീകരണത്തിന് മുൻ കൈയ്യെടുത്ത പ്രമാണിമാർ സംഘടന വിട്ടുപോവുകയും, സംഘടന ദേശീയവാദികളുടേതായിമാറുകയും ചെയ്തു. എങ്കിലും, കോൺഗ്രസ് നയങ്ങൾ ബ്രീട്ടിഷ് സർക്കാരിന് അനുകൂലവും നായർ സമുദായത്തോട് വിധേയത്വം പുലർത്തുന്നതമായിരുന്നു. ഇതിന്റെ ഫലമായി രൂപം കൊണ്ട ഹിന്ദു- മുസ്​ലിം ഭിന്നിപ്പിനേയും, മുസ്​ലിംകൾക്ക് കോൺഗ്രസിലുള്ള അവിശ്വാസത്തേയും പ്രയോജനപ്പെടുത്തിയാണ്, ബ്രീട്ടിഷ് സർക്കാർ ആയിരക്കണക്കിന് മുസ്​ലിംകളെ കൊലപ്പെടുത്തുകയും, പതിനായിരങ്ങളെ ആന്തമാനിലെ സെല്ലുലർ ജയിൽ അടക്കമുള്ള തടവറകളിലേയ്ക്ക് വലിച്ചെറിയുകയും ചെയ്തത്.

കോൺഗ്രസ് നയങ്ങൾ ബ്രീട്ടിഷ് സർക്കാരിന് അനുകൂലവും നായർ സമുദായത്തോട് വിധേയത്വം പുലർത്തുന്നതമായിരുന്നു.

ഇത്തരമൊരു സാഹചര്യത്തിൽ, ഭരണകൂട അടിച്ചമർത്തലിനെതിരെ പ്രതിരോധം സൃഷ്ടിക്കാൻ കോൺഗ്രസ് വിസമ്മതിച്ചെന്നു മാത്രമല്ല, ഖിലാഫത്ത്- കുടിയായ്മ പ്രസ്ഥാനങ്ങളെ കൈയ്യൊഴിയുകയും ചെയ്തു. ഇക്കാര്യം ഇ. മൊയ്തു മൗലവി മോഴിക്കുന്നത്ത് ബ്രഹ്​മദത്തൻ നമ്പൂതിരിപ്പാട്, അബ്ദുറഹ്​മാൻ സാഹിബ് തുടങ്ങി നിരവധിപേർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയിട്ടുണ്ട്. ഇതോടെയാണ് ബ്രീട്ടിഷ് വിരുദ്ധകലാപം മുസ്​ലിംകളിലും അവരോട് ഐക്യപ്പെട്ട ഹിന്ദുക്കളിലും നിക്ഷിപ്തമായത്.

ബ്രിട്ടിഷ് ഭരണത്തിനെതിരെ പ്രക്ഷോഭം നടത്തി എന്ന കുറ്റം ചുമത്തി മാപ്പിള തടവുകാരെ കോഴിക്കോട് വിചാരണയ്ക്ക് കൊണ്ടു പോകുന്നു / Photo: Wikimedia Commons
ബ്രിട്ടിഷ് ഭരണത്തിനെതിരെ പ്രക്ഷോഭം നടത്തി എന്ന കുറ്റം ചുമത്തി മാപ്പിള തടവുകാരെ കോഴിക്കോട് വിചാരണയ്ക്ക് കൊണ്ടു പോകുന്നു / Photo: Wikimedia Commons

മലബാർ കലാപത്തോടുള്ള നിഷേധാത്മക സമീപനത്തിന്റെ ഫലമായി, കോൺഗ്രസ് ദുർബ്ബലമായ അവസ്ഥയിലാണ് ടി.കെ. മാധവൻ ഗാന്ധിജിക്കു മുന്നിൽ സമർപ്പിച്ച അയിത്തോച്ചാടനത്തെ കേരള പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി പൊടിതട്ടിയെടുത്തത്. ഇപ്രകാരമൊരു നിലപാടിന് ഗാന്ധിജിയുടെ കൈയ്യൊപ്പ് ലഭിക്കുമെന്നുറപ്പുണ്ടായിരുന്നു. വാസ്തവത്തിൽ അയിത്തോച്ചാടനത്തിന്റെ മാതൃക, പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മറ്റിയുടെ ആസ്ഥാനമായ കോഴിക്കോട്ട് നിലനിന്നിരുന്നു. 1917 നവംബറിൽ, കോഴിക്കോട് തളിയിൽ തീയർക്കും മറ്റു പിന്നാക്ക സമുദായക്കാർക്കും സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്യം നിഷേധിച്ച് മലബാർ കലക്ടർ പുറപ്പെടുവിച്ച ഉത്തരവ് മിതവാദി പത്രാധിപരായ സി. കൃഷ്ണൻ ലംഘിച്ചതോടെയാണ്, ഇത്തരമൊരു പ്രക്ഷോഭത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധം പിന്നാക്കജാതികളിൽ രൂപം കൊള്ളുന്നത്. ഈ സമരത്തെ കോൺഗ്രസിന്റെ ജാത്യാധിഷ്ഠിത നേതൃത്വം അവഗണിക്കുകയായിരുന്നു.

സി. കൃഷ്ണൻ
സി. കൃഷ്ണൻ

1916- ൽ പാലക്കാട്ട് ഡോ. ആനി ബസന്റിന്റെ അദ്ധ്യക്ഷതയിൽ ചേർന്ന ഒന്നാം കോൺഗ്രസ് സമ്മേളനം, പൊതുനിരത്തുകൾ സവർണർക്കു മാത്രമായി റിസർവ്വ് ചെയ്​തതിൽ പ്രതിഷേധിച്ചുകൊണ്ടുള്ള പ്രമേയത്തിന് അനുമതി നിഷേധിച്ചു. 1917- ൽ കോഴിക്കോട് ചേർന്ന കോൺഗ്രസ് സമ്മേളനത്തിൽ, ഡോ. ആനി ബസന്റിന്റെ പ്രമേയം പാസായെങ്കിലും, പ്രമേയത്തോട് കോൺഗ്രസ് നേതൃത്വം പുലർത്തിയ അവഗണനയിൽ പ്രതിഷേധിച്ചാണ് മലബാറിൽ സി. കൃഷ്ണനും കൊച്ചിയിൽ സഹോദരൻ അയ്യപ്പനും കോൺഗ്രസിൽ നിന്ന് അകന്നുനിൽക്കാൻ തീരുമാനമെടുക്കുന്നത്. കോൺഗ്രസ് നിലപാട് തിരുത്താനിടയായത് ഗാന്ധിജിയുടെ അയിത്തോച്ചാടനത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയമാണ്.

തിരുവിതാംകൂർ ഇളയറാണിയുടെ ക്ഷേത്രദർശനം കണക്കിലെടുത്ത് ആറു ദിവസം സത്യാഗ്രഹം നിർത്തിവച്ചു.

ഗാന്ധിജിയുടെ അയിത്തോച്ചാടനം നടപ്പാക്കുകയെന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, 1924 ജനുവരിയിൽ എറണാകുളത്ത് ചേർന്ന കോൺഗ്രസ്, അയിത്തോച്ചാടന പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് നേതൃത്വം കൊടുക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. നടപടികളെടുക്കാൻ ടി.കെ. മാധവൻ, കെ. കേളപ്പൻനായർ, വീമ്പൂർ ശങ്കരൻ നമ്പൂതിരിപ്പാട്, ടി.ആർ. കൃഷ്മസ്വാമി അയ്യർ, കണ്ണന്തേടത്ത് വേലായുധമേനോൻ എന്നിവരടങ്ങിയ കമ്മറ്റിയെ നിയോഗിച്ചു. മാത്രമല്ല, അയിത്തത്തിനെതിരെ പ്രചാരവേല നടത്താൻ കെ.പി. കേശവമേനോൻ, എ.കെ. പിള്ള, കെ. കേളപ്പൻ നായർ, കുറൂർ നീലകണ്ഠൻ നമ്പൂതിരിപ്പാട് എന്നിവരടങ്ങിയ കമ്മിറ്റി രൂപീകരിച്ചു. ഇതനുസരിച്ച് എ.കെ. പിള്ള തയ്യാറാക്കിയ പരിപാടി പ്രകാരം കേശവമേനോൻ, കെ. കേളപ്പൻ നായർ, എ.കെ. പിള്ള, കുറൂർ നീലകണ്ഠൻ നമ്പൂതിരിപ്പാട് എന്നിവരുടെ സംഘം - കോൺഗ്രസ് ഡെപ്യൂട്ടേഷൻ- തിരുവിതാംകൂറിന്റെ ഒരറ്റം മുതൽ മറ്റേയറ്റം വരെ പ്രചാരണം നടത്തി.

തിരുവിതാംകൂർ നാട്ടുരാജ്യത്തിൽ കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി നിലവില്ലാതിരുന്നതിനാലും ഗാന്ധിജിയുടെ അംഗീകാരം മലബാറിലെ കോൺഗ്രസിനായിരുന്നതിനാലും തിരുവിതാംകൂറിനേയും പ്രതിനിധീകരിക്കാൻ മലബാറിലെ കോൺഗ്രസ് കമ്മറ്റിക്കുകഴിഞ്ഞു. തന്മൂലം, പുലയ മഹാസമ്മേളനത്തിന്റെ പ്രതിനിധികളുമായുള്ള ധാരണയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ, മാർച്ച് 30 ന് സത്യഗ്രഹം ആരംഭിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. സത്യഗ്രഹവിവരം അറിയിച്ച് ഗാന്ധിജി മാർച്ച് 13- ന് കേശവമേനോന് എഴുതിയ കത്തിനുള്ള മറുപടിയിൽഗാന്ധിജി ഇപ്രകാരം എഴുതി: സത്യഗ്രഹത്തിനിടയ്ക്ക് എതിരാളികൾ ആക്രമണം നടത്തിയാലും സത്യഗ്രഹികൾ സംയമനം പാലിക്കണം. തിരിച്ച് ആക്രമിക്കാനേ പാടില്ല.

മഹാത്മാ ഗാന്ധി
മഹാത്മാ ഗാന്ധി

സത്യഗ്രഹത്തിന്റെ ലക്ഷ്യം പ്രഖ്യാപിക്കുന്ന ലഘുലേഖയിൽ കേശവമേനോൻ പ്രസ്താവിച്ചു: ഈ റോഡുകൾ ഗവൺമെന്റിന് കീഴിലുള്ള പൊതുമരാമത്ത് വകുപ്പ് പരിപാലിക്കുന്നതും, മൃഗങ്ങളും പക്ഷികളും ഉൾപ്പടെയുള്ള എല്ലാവരും ഉപയോഗിക്കുന്നതുമാണെന്ന കാര്യം എല്ലാവർക്കുമറിവുള്ളതാണ്. എന്നാൽ, ഹിന്ദുക്കളിലെ ഉയർന്ന ജാതിക്കാരൊഴികെ താഴ്ന്ന ജാതിക്കാർ ഉപയോഗിക്കാൻ പാടില്ല പോലും. മുഴുവൻ ഹിന്ദുക്കളുടെയും അഭിമാനം സംരക്ഷിക്കുന്നതിന് വേണ്ടിയാണ് ഈ റോഡുകളിൽ എല്ലാ ജാതിയിലും പെട്ട ഹിന്ദുക്കൾക്ക് പ്രവേശനം വേണമെന്നാവശ്യപ്പെടുന്ന സത്യാഗ്രഹം ആരംഭിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചത്.

ഇപ്രകാരം ഒരു മാസം നീണ്ടുനിന്ന പ്രചാരണ പരിപാടികളോടെ, കേരള പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മറ്റി രൂപീകരിച്ച അസ്പൃശ്യതാ നിർമ്മാർജ്ജന സമിതിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 1924 മാർച്ച് 30 ന് വൈക്കം സത്യാഗ്രഹം ആരംഭിച്ചു.

ടി.കെ. മാധവന്റെ വാക്കുകളിൽ, വൈക്കം സത്യാഗ്രഹം അന്തർധാരയായുള്ള കോൺഗ്രസിന്റെയും ഗാന്ധിജിയുടെയും രാഷ്ട്രീയലക്ഷ്യ ങ്ങൾ വായിച്ചെടുക്കാൻ കഴിയും. അതാകട്ടെ, പുലയരുടെയും ഈഴവരുടെയും കർത്തൃത്വത്തെയും തിരുവിതാംകൂറിന്റെ ആത്മാഭിമാനത്തെയും നിഷേധിക്കുന്നതുമാണ്.

സത്യഗ്രഹത്തിന്റെ ആദ്യ ദിനങ്ങൾ

ആദ്യ ദിവസം കുഞ്ഞപ്പി എന്ന പുലയനും ബാഹുലേയൻ എന്ന ഈഴവനും ഗോവിന്ദപണിക്കർ എന്ന നായരും സത്യഗ്രഹത്തിൽ പങ്കെടുത്തു. വെള്ള ഖദർ വസ്ത്രം ധരിച്ച സത്യഗ്രഹികൾ കോൺഗ്രസ് ഓഫീസിൽ നിന്നും കെ.പി. കേശവമേനോൻ, ടി.കെ. മാധവൻ, എ.കെ. പിള്ള, ടി.ആർ. കൃഷ്ണസ്വാമി അയ്യർ എന്നിവർ, ഈഴവ- പുലയ സമരഭടന്മാരോടൊപ്പവുമാണ് പോലീസ് ബാരിക്കേഡിന് സമീപമുള്ള നിരോധിത റോഡിൽ പ്രവേശിച്ചത്​. തുടർന്ന് അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെട്ട സത്യഗ്രഹികളിൽ, നായരായ ഗോവിന്ദപണിക്കർക്ഷമാപണം നടത്തിയതിന്റെ ഫലമായി മോചിതനായപ്പോൾ, മറ്റ് രണ്ടുപേരെയും ആറ് മാസം വീതം തടവിന് വിധിച്ച് ജയിലിലടച്ചു. രണ്ടാം ദിവസത്തെ സത്യാഗ്രഹികളിൽ ഒരാളായ നായർ, ക്ഷമാപണം നടത്തി മോചിതനായപ്പോൾ, പുലയനേയും ഈഴവനേയും ആറു മാസത്തെ തടവിന് ശിക്ഷിച്ചു.

പിന്നീട്, തിരുവിതാംകൂർ ഇളയറാണിയുടെ ക്ഷേത്രദർശനം കണക്കിലെടുത്ത് ആറു ദിവസം സത്യാഗ്രഹം നിർത്തിവച്ചു. ഏഴാം ദിവസം (1924 ഏപ്രിൽ 7) കെ.പി. കേശവമേനോനും ടി.കെ. മാധവനും സത്യാഗ്രഹമനുഷ്ടിച്ച് അറസ്റ്റു വരിച്ചു. ഇരുവർക്കുമെതിരായ കുറ്റാരോപണം, ക്ഷേത്രത്തിനുസമീപം അവർണർക്ക് നിരോധനമേർപ്പെടുത്തിയ റോഡിലൂടെ നടക്കാൻ പ്രേരിപ്പിച്ചു, അതിന്റെ ഫലമായി സവർണ ഹിന്ദുക്കൾക്ക് കോപമുണ്ടായി എന്നായിരുന്നു.
ടി.കെ. മാധവൻ പറഞ്ഞു; ഈ പൊതുവഴികളിൽ എല്ലാവർക്കും നടക്കാൻ അവകാശം നൽകണം. ക്ഷേത്രത്തിന് ചുറ്റുമുള്ള വഴിയെന്നു പറഞ്ഞ് ഈ റോഡിനെ പ്രത്യേകമായി തെരഞ്ഞെടുത്തിട്ടില്ല. നിയമം, അനുശാസിക്കുന്ന ഒരവകാശം നിഷേധിക്കുന്നതിനെതിരെ സമരം ചെയ്ത് അറസ്റ്റ് വരിക്കാൻ തയ്യാറാണ്.

ഈ വാദങ്ങൾ തള്ളിയ മജിസ്​ട്രേറ്റ് 500 രൂപ പിഴയടക്കാൻ ഉത്തരവിട്ടു. പിഴയടക്കാൻ വിസമ്മതിച്ചതിനാൽ, ആറുമാസത്തെ തടവിന് ശിക്ഷിച്ചു. ടി.കെ. മാധവന്റെ വാക്കുകളിൽ, വൈക്കം സത്യാഗ്രഹം അന്തർധാരയായുള്ള കോൺഗ്രസിന്റെയും ഗാന്ധിജിയുടെയും രാഷ്ട്രീയലക്ഷ്യ ങ്ങൾ വായിച്ചെടുക്കാൻ കഴിയും. അതാകട്ടെ, പുലയരുടെയും ഈഴവരുടെയും കർത്തൃത്വത്തെയും തിരുവിതാംകൂറിന്റെ ആത്മാഭിമാനത്തെയും നിഷേധിക്കുന്നതുമാണ്.

വൈക്കം നഗരമദ്ധ്യത്തിലുള്ള ടി.കെ. മാധവന്റെ പ്രതിമ
വൈക്കം നഗരമദ്ധ്യത്തിലുള്ള ടി.കെ. മാധവന്റെ പ്രതിമ

ഡോ.ടി.കെ. രവീന്ദ്രൻ എഴുതുന്നു: കോൺഗ്രസിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യമില്ലാതെ തിരുവിതാംകൂറിന്റെ ആഭ്യന്തര സമരമായി വൈക്കം സത്യാഗ്രഹം മാറിയിരുന്നെങ്കിൽ, ബ്രീട്ടിഷുകാർ അയിത്തത്തിനെതിരായ നിലപാട് സ്വീകരിക്കുമായിരുന്നു. ഇതിന് സമാനമായി മുൻപു നടന്ന സമരങ്ങളിൽ അതായിരുന്നു അവരുടെ നിലപാട്. ബ്രീട്ടിഷുകാർ മതസ്വാതന്ത്ര്യത്തേയും വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യത്തെയും ഒരിക്കലും എതിർക്കാറില്ല. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ സാമൂഹ്യ ജീവിതത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്ന നവോത്ഥാനത്തേയും അവർ എതിർക്കാൻ സാദ്ധ്യതയില്ല. അടിമത്ത നിരോധനത്തിലും മാറുമറയ്ക്കൽ സമരത്തിലും ബ്രീട്ടിഷുകാർ സ്വീകരിച്ച നിലപാടുകൾ ഇതിന് തെളിവാണ്. ഇക്കാര്യങ്ങളിൽ ഭരണകൂടം അവരുടെ ഉത്തരവാദിത്തം നിറവേറ്റുന്നതിൽ പരാജയപ്പെട്ടപ്പോൾ ബ്രീട്ടീഷുകാർ നിർബന്ധപൂർവ്വം അവരെ നേരായ നിലപാട് സ്വീകരിക്കാൻ നിർബന്ധിച്ചു.
സമകാലീന യാഥാർത്ഥ്യത്തിന്റെ നേർക്കാഴ്ചയുടെ അഭാവത്തിൽ പെരിയാർ, സത്യാഗ്രഹസമര നേതൃത്വം ഏറ്റെടുക്കും വരെയുള്ള ദിവസങ്ങളിലെ പ്രശ്‌നവൽക്കരണങ്ങൾ രവീന്ദ്രന്റെ വാദം അടിവരയിട്ടുറപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.

ഏപ്രിൽ 9 ന് സത്യഗ്രഹത്തിൽ പങ്കെടുത്ത വളണ്ടിയർമാരോടൊപ്പം നേതാക്കളേയും അറസ്റ്റു ചെയ്യാൻ തുടങ്ങി. എ.കെ. പിള്ള, കെ. കേളപ്പൻ നായർ, വേലായുധ മേനോൻ, എന്നിവരെയാണ് കോൺഗ്രസ് ഓഫീസിൽ നിന്ന് അറസ്റ്റു ചെയ്തത്. തുടർന്ന്, സത്യഗ്രഹികളെ അറസ്റ്റു ചെയ്യാതെ, നിരോധിത റോഡിനുമുമ്പിൽ തടഞ്ഞുനിർത്തി.
ഒന്നുകിൽ അറസ്റ്റു ചെയ്യുക, അല്ലെങ്കിൽ മുന്നോട്ടുപോകാൻ അനുവദിക്കുക എന്ന് സത്യഗ്രഹികളാവശ്യപ്പെട്ടു. ഈയാവശ്യം നിരസിക്കപ്പെട്ടതോടെ, അവിടെ നിലയുറപ്പിച്ച് സത്യഗ്രഹം നടത്തി. പീന്നിട് ജോർജ്ജ് ജോസഫ്, സെബാസ്റ്റ്യൻ, കെ.ജി. നായർ എന്നിവരെ ആറു മാസം തടവിനു ശിക്ഷിച്ചു.

ജോർജ്ജ് ജോസഫ്
ജോർജ്ജ് ജോസഫ്

ഏപ്രിൽ14-ന് ജോർജ്ജ് ജോസഫ് ഗാന്ധിജിക്കെഴുതി: എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്തു. സത്യാഗ്രഹം മുന്നോട്ടുകൊണ്ടുപോയേ തീരൂ. പൊതുജനങ്ങളുടെ പിന്തുണയ്ക്കു കുറവില്ല. വളണ്ടിയർമാർക്ക് ഉത്സാഹമുണ്ട്. നേതാക്കളാണാവശ്യം. ദേവദാസിനെയോ, മഹാദേവ് ദേശായിയെയോ അടിയന്തരമായി അയയ്ക്കുക. ഇതോടൊപ്പം ടി.ആർ. കൃഷ്ണസ്വാമി അയ്യർ ഗാന്ധിജിക്കെഴുതി, 10-ാം തീയതി മുതൽ വളണ്ടിയർമാർ നിരാഹാര സത്യഗ്രഹം ആരംഭിച്ചു.

ഗാന്ധിജിയാകട്ടെ, കോൺഗ്രസ് നേതൃത്വത്തിൽ നിന്ന് ആരേയും അയയ്ക്കാതിരിക്കുക വഴി, സത്യഗ്രഹത്തെ അഖിലേന്ത്യാ പ്രശ്‌നമാക്കി മാറ്റാൻ വിസമ്മതിക്കുകയായിരുന്നു. മാത്രമല്ല, ഗാന്ധിജി എഴുതി: നിരാഹാരം അനുഷ്ടിക്കുന്നത് നിർത്തുക. അറസ്റ്റു ചെയ്യുന്നതുവരെ വളണ്ടിയർമാർ തറയിലിരുന്നു സമരം ചെയ്യുക.
ഗാന്ധിജിയുടെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം നിരാഹാര സത്യഗ്രഹം അവസാനിപ്പിച്ചു. ഈ നിലപാടിനെ വിമർശിച്ച് ജൂൺ 6 ന് സ്വാമി ശ്രദ്ധാനന്ദൻ പറഞ്ഞു: ഇതിനുമുമ്പുതന്നെ സത്യഗ്രഹം അവസാനിക്കുമായിരുന്നു. എന്നാൽ മഹാത്മാഗാന്ധി തടസമുണ്ടാക്കി. വളണ്ടിയർമാർ നിരാഹര സത്യഗ്രഹം തുടർന്നിരുന്നെങ്കിൽ മുന്നേ തന്നെ പ്രതീക്ഷിച്ച ഫലം ലഭിക്കുമായിരുന്നു. നിരാഹാരസത്യഗ്രഹം ഗാന്ധിജി നിരോധിച്ചതോടെ സത്യാഗ്രഹത്തിന്റെ ശക്തി ക്ഷയിച്ചു. കോൺഗ്രസിന്റെ പ്രശസ്തിക്ക് ഇതിലൂടെ ഇടിവ് സംഭവിച്ചു. ഇനി കുറച്ചുകാലത്തേയ്ക്ക് കോൺഗ്രസ് പ്രസ്ഥാനത്തിൽ അംഗങ്ങളെ ചേർക്കാൻബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടാകും.

വൈക്കം സത്യാഗ്രഹ സമയത്ത് ഗാന്ധിജി കൊച്ചിയിലെത്തിയപ്പോൾ / Photo: Wikimedia Commons
വൈക്കം സത്യാഗ്രഹ സമയത്ത് ഗാന്ധിജി കൊച്ചിയിലെത്തിയപ്പോൾ / Photo: Wikimedia Commons

സത്യഗ്രഹ നേതാക്കളെല്ലാം അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ടതോടെ സത്യഗ്രഹം പരാജയപ്പെടുമെന്ന അവസ്ഥയുണ്ടായി. പ്രശ്‌നം പരിഹരിക്കാൻ മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്തെ കോൺഗ്രസ് നേതാക്കളുടെ സഹായം തേടാൻ ഗാന്ധിജി നിർദ്ദേശിച്ചു. ഇതോടെയാണ് കേരള നേതാക്കൾ തമിഴ്‌നാട് കോൺഗ്രസ് പ്രസിഡന്റായിരുന്ന ഇ.വി. രാമസ്വാമിയെ (പെരിയാർ) ക്ഷണിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചത്. പ്രതിസന്ധിയുടെ ആഴമറിഞ്ഞ ജോർജ്ജ് ജോസഫും കുറൂർ നീലകണ്ഠൻ നമ്പൂതിരിപ്പാടും പെരിയാറിനെ വൈക്കത്തേയ്ക്ക് ക്ഷണിച്ചു.
പെരിയാറിന് കേശവമേനോൻ എഴുതി; വൈക്കത്തെ സ്ഥിതി ഭയാനകമാണ്. നേതാക്കൾ മുഴുവൻ അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ടു. 18 സത്യഗ്രഹികൾ നിരാഹാര സത്യഗ്രഹം അനുഷ്ഠിക്കുന്നു. ഞാനും വൈക്കത്തേയ്ക്ക് പുറപ്പെടുന്നു. ഉടൻ എന്നെയും അറസ്റ്റ് ചെയ്യും. താങ്കൾ ഇവിടെയെത്തി അടിയന്തരമായി സത്യാഗ്രഹ നേതൃത്വം ഏറ്റെടുക്കുക. ഉചിതമായ നിർദ്ദേശങ്ങൾ കമ്പിസന്ദേശമായി നൽകുക.
ഇപ്രകാരം കേരളത്തിലെ കോൺഗ്രസ് നേതാക്കളുടെ ആവർത്തിച്ചുള്ള അഭ്യർത്ഥന കണക്കിലെടുത്ത് 1924 ഏപ്രിൽ 13ന് പെരിയാർ കൊച്ചിയിലെത്തി.

സത്യഗ്രഹത്തിന് നേതൃത്വം കൊടുത്ത കോൺഗ്രസിന് അഭിമുഖികരിക്കേണ്ടിവന്ന പ്രതിസന്ധികളും ഗാന്ധിജിയുടെ നിർദ്ദേശങ്ങൾസൃഷ്ടിച്ച സന്നിദ്ധതകളും നേതാക്കളുടെ അറസ്റ്റു സൃഷ്ടിച്ച തിരിച്ചടികളും സമരത്തിനേൽപ്പിച്ച ആഘാതം കനത്തതായിരുന്നു. ഇത്തരം പ്രശ്‌നവൽക്കരണങ്ങളെ മറികടക്കാൻ ശിഥിലമായ സംഘടനയെ ആദ്യമായും പെരിയാർ പുനഃസംഘടിപ്പിച്ചു. രാമുണ്ണിമേനോൻ, മധുരദാസ് പുരുഷോത്തമൻ, പെരിയാർ, ടി.ആർ. കൃഷ്ണസ്വാമി അയ്യർ എന്നിവർ പങ്കെടുത്ത യോഗം ടി.ആർ. കൃഷ്ണസ്വാമി അയ്യരുടെ നേതൃത്വത്തിൽഎറണാകുളത്ത് തീണ്ടൽ വിരുദ്ധ കാര്യാലയം ആരംഭിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. യോഗം അവസാനിച്ചതിനെ തുടർന്ന്, രാത്രി തന്നെ പെരിയാർ വൈക്കത്തേയ്ക്ക് തിരിച്ചു. തുടർന്നുള്ള ദിവസങ്ങളിൽ പെരിയാറിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ തമിഴ്‌- കേരള ജനതകളുടെ സംയുക്ത സമരമായി മാറിയതിനാലാണ്, വൈക്കം സത്യഗ്രഹം അപൂർണ്ണമായെങ്കിലും പര്യവസാനിച്ചത്.

സമരത്തിന്റെ സാമൂഹ്യ- രാഷ്ട്രീയ നേതൃത്വമായിരുന്ന കോൺഗ്രസിനെയും പ്രത്യയശാസ്ത്രമായിരുന്ന ഗാന്ധിജിയുടെ വീക്ഷണത്തെയും പെരിയാർ എതിർത്തിരുന്നില്ലെന്ന് മാത്രമല്ല, വിശ്വസ്തത പുലർത്തുകയും ചെയ്തിരുന്നു.

എന്തുകൊണ്ട് വൈക്കം?

ദക്ഷിണേന്ത്യയുടെ സവിശേഷതയായ ദ്രാവിഡ സംസ്ക്കാരത്തിന്റെ ഭൂമികയിലാണ് കേരളത്തിന്റെയും സ്ഥാനം. വൈക്കം മഹാദേവർ ക്ഷേത്രവും ഐതിഹ്യവും അതിന്റെ പാഠവൽക്കരണങ്ങളും ഇക്കാര്യം തെളിയിക്കുന്നുണ്ട്.

ഐതിഹ്യം ഇപ്രകാരമാണ്: ഖരൻ എന്ന അസുരൻ, മുത്തച്ഛനായ മാല്യവാനിൽ നിന്ന് ശൈവസിദ്ധാന്തം പഠിക്കാനും ശിവനെ ധ്യാനിക്കാനുമായി നടരാജവിഗ്രഹക്ഷേത്രം കൊണ്ട് പ്രസിദ്ധമായ തമിഴ്‌നാട്ടിലെ ചിദംബരത്തെത്തി ശിവനെ ധ്യാനിക്കുന്നു. സന്തുഷ്ടനായ ശിവൻ, മൂന്ന് ശിവലിംഗങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തെ ഏൽപ്പിക്കുന്നു. എന്നാൽ, വിശ്രമിക്കാനായി വലതുകൈയ്യിലെ ശിവലിംഗം ഖരൻ താഴെയിറക്കി വയ്ക്കുന്നു. വിശ്രമശേഷം, പ്രസ്തുത വിഗ്രഹം വീണ്ടെടുക്കാൻ കഴിയാതെ വന്നതോടെ, അവിടെ തന്നെ പ്രതിഷ്ഠിക്കാനുറച്ചു. (മറ്റു രണ്ടു വിഗ്രഹങ്ങൾ യഥാക്രമം കടുത്തുരുത്തിയിലും എറ്റുമാനുരുമാണ് പ്രതിഷ്ഠിച്ചത്) ഖരനാകട്ടെ, തപസ്സനുഷ്ഠിക്കുന്ന വ്യാഘ്രപാദൻ എന്ന മഹർഷിയെ ശിവലിംഗത്തിന്റെ സംരക്ഷണചുമതല ഏൽപ്പിച്ചു. ഈ വിവരമറിഞ്ഞ പരശുരാമൻ, വിശ്വകർമ്മാവിനെക്കൊണ്ടൊരു ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചതോടെ, പരശുരാമൻ സ്ഥാപിച്ച 108 ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായി വൈക്കം മഹാദേവർ ക്ഷേത്രം മാറി.

ഈ ഐതിഹ്യം, ഇഴ കീറി പരിശോധിക്കുമ്പോൾ വ്യക്തമാകുന്നത്, ദ്രാവിഡ സംസ്കാരത്തിൽ സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട ശൈവാരാധനയെ പുറന്തള്ളുന്ന വൈഷ്ണവധാരയാണ്. ഇതിന്റെ തെളിവാണ്, വിഷ്ണുവിന്റെ അവതാരമായ പരശുരാമ സാന്നിദ്ധ്യം. പ്രസിദ്ധ ചരിത്രകാരനായ ഇളംകുളം കുഞ്ഞൻ പിള്ളയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, കേരളത്തിൽ ക്ഷേത്രനിർമ്മാണത്തിന്റെ ആരംഭം എ.ഡി. 823- ൽ കണ്ടിയൂർ ക്ഷേത്രനിർമ്മാണത്തോടെയാണ്. തുടർന്ന് നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട മിക്ക ക്ഷേത്രങ്ങൾക്കും രാജാക്കന്മാരുടെയോ നാടുവാഴികളുടെയോ ഉദാര സഹായം ലഭിച്ചിരുന്നു. ഇക്കാര്യം രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ള ട്രാവൻകൂർ ആർക്കിയോളജിക്കൽ സീരീസിലോ, ചേര- ചോള-പാണ്ഡ്യ ലിഖിതങ്ങളിലോ വൈക്കം ക്ഷേത്രത്തെക്കുറിച്ച് പരാമർശമില്ല.

അതേസമയം, എ.ഡി 10-ാം നൂറ്റാണ്ടിലേതെന്നു കരുതുന്ന തിരുവട്ടൂർ ക്ഷേത്രലിഖിതത്തിൽ, തളിപ്പറമ്പിനടുത്തുള്ള തിരുവട്ടൂരിൽ, വൈക്കം ഉൾപ്പെടുന്ന തെക്കൻഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് 23 ബ്രാഹ്​മണരെ കുടിയിരുത്തിയതായി പറയുന്നുണ്ട്. ഇതിനപ്പുറം ചരിത്രപ്രാധാന്യമുള്ള സ്ഥലമല്ല വൈക്കം.

വൈക്കം ക്ഷേത്രത്തിൽ ആധിപത്യം വഹിക്കുന്നതും പൂജാദികർമ്മങ്ങൾ നിർവഹിക്കുന്നതും മലയാളി ബ്രാഹ്​മണരായ നമ്പൂതിരിമാരല്ല, തമിഴ്‌നാട്ടിൽ നിന്ന് കുടിയേറി പാർക്കുന്ന തമിഴ് ബ്രാഹ്​മണരാണ്. അവർ പൊതുവേ അറിയപ്പെടുന്നത് നമ്പ്യാതിരി, അയ്യർ, പട്ടർ എന്നിങ്ങനെയാണ്. തമിഴ്‌നാടിന് ബാധകമായ ദ്രാവിഡ സംസ്ക്കാരമാണ് പെരിയാറിനെ നയിച്ചതെങ്കിൽ, തമിഴ് ജനതയെ സംബന്ധിച്ച് ദ്രാവിഡ സംസ്ക്കാരവും ശൈവ വിശ്വാസധാരയുമാണ് വൈക്കം സത്യഗ്രഹത്തിലേയ്ക്ക് ആകർഷിച്ചത്. വസ്തുതകൾ ഇപ്രകാരമായിരുന്നെങ്കിലും, സമരത്തിന്റെ സാമൂഹ്യ- രാഷ്ട്രീയ നേതൃത്വമായിരുന്ന കോൺഗ്രസിനെയും പ്രത്യയശാസ്ത്രമായിരുന്ന ഗാന്ധിജിയുടെ വീക്ഷണത്തെയും പെരിയാർ എതിർത്തിരുന്നില്ലെന്ന് മാത്രമല്ല, വിശ്വസ്തത പുലർത്തുകയും ചെയ്തിരുന്നു.

എടുത്തുപറയേണ്ടത്, പെരിയാറിന്റെ ഭാര്യ നാഗമ്മയുടെ സമരപങ്കാളിത്തമാണ്. സത്യഗ്രഹത്തിലെ വളണ്ടിയർമാരോടെപ്പം അവർ വീറോടെ സമരരംഗത്ത് അടിയുറച്ചു നില്ക്കുകയും പോലീസ് ഭീഷണികളെ നിർഭയം നേരിടുകയും ചെയ്തു.

1925 മാർച്ച് നാലിന് ദൽഹിയിൽ നിന്ന് പുറപ്പെട്ട ഗാന്ധിജി ഒമ്പതിന് വൈക്കത്തെത്തി. ട്രെയിൻ എട്ടിന് ഈറോഡിലെത്തിയപ്പോൾ ഗാന്ധിജിയെ സ്വീകരിക്കുന്നതിന് പെരിയാർ, തങ്കസ്വാമിപിള്ള, എൻ.എസ്. രാമസ്വാമി എന്നിവരും തൊഴിലാളിനേതാക്കളും ഈറോഡിലെത്തി. എല്ലാവരും ചേർന്ന് ഗാന്ധിജിയ്ക്ക് ആശംസാപത്രം നൽകി.

പെരിയാറിന്റെ സമരം

കോൺഗ്രസിനെയും ഗാന്ധിജിയേയും അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ടുതന്നെ പെരിയാർ, തിരുവിതാംകൂറിലുടനീളം സത്യഗ്രഹ വിജയത്തിന് സംഘടനാ പ്രവർത്തനം ശക്തമാക്കി. എന്നാൽ, വളണ്ടിയർമാരെ അറസ്റ്റുചെയ്യുന്ന നടപടി സർക്കാർനിർത്തിവച്ചിരുന്നു. പെരിയാർ വൈക്കത്തും സമീപപ്രദേശങ്ങളിലും വിപുലമായ പ്രചാരണം നടത്തി. ഇത്തരം പ്രചാരണങ്ങളിൽ ഗാന്ധിജി നിഷേധിച്ചിരുന്നെങ്കിലും, പരീത് സാഹിബിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ, വലിയൊരു സംഘം സത്യഗ്രഹികളെ സമരത്തിന്റെ ഭാഗമാക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. പെരിയാറിന്റ ആഹ്വാനമനുസരിച്ച് ഒരു കൂട്ടം വളണ്ടിയർമാർ തമിഴ് നാട്ടിൽ നിന്ന് വൈക്കത്തേയ്ക്ക് പുറപ്പെടാൻ തയ്യാറായിരുന്നു. ഇപ്രകാരം സമരത്തിൽ ബഹുജനപങ്കാളിത്തം ഉറപ്പാക്കിയ പെരിയാർ, ചേർത്തല, ആലപ്പുഴ എന്നീ പ്രദേശങ്ങളിൽ തനിച്ചും, മറ്റുള്ളവരുമായി ചേർന്നും പ്രചാരണം നടത്തി. ഇതോടൊപ്പം വെല്ലൂർ മഠത്തിൽ ചേർന്ന തീണ്ടൽവിരുദ്ധ സമിതിയുടെ യോഗം സത്യഗ്രഹം മുന്നോട്ടുകൊണ്ടുപോകാൻ, പെരിയാറുൾപ്പെടുന്ന 8 അംഗങ്ങളെ ഉൾപ്പെടുത്തി കമ്മിറ്റി വിപുലീകരിച്ചു. അതേയോഗത്തിൽ വച്ച് ഒരു വനിതാ കമ്മിറ്റി രൂപീകരിക്കാനും നേതൃത്വം പെരിയാർ, ടി.കെ. മാധവൻ, ഗോവിന്ദൻ എന്നിവരുടെ ഭാര്യമാരെ ഏൽപ്പിക്കാനും തീരുമാനിച്ചു.

ഈ സന്ദർഭത്തിൽ, എടുത്തുപറയേണ്ടത്, പെരിയാറിന്റെ ഭാര്യ നാഗമ്മയുടെ സമരപങ്കാളിത്തമാണ്. സത്യഗ്രഹത്തിലെ വളണ്ടിയർമാരോടെപ്പം അവർ വീറോടെ സമരരംഗത്ത് അടിയുറച്ചു നില്ക്കുകയും പോലീസ് ഭീഷണികളെ നിർഭയം നേരിടുകയും ചെയ്തു. പുരുഷന്മാർക്ക് സർക്കാർ പ്രസംഗവിലക്കേർപ്പെടുത്തിയപ്പോൾ, നാഗമ്മ സമരത്തിന്റെ ഉദ്ദേശ്യലക്ഷ്യങ്ങൾ വിശദീകരിച്ച് ചീങ്ങോലി, മുട്ടം, കൊല്ലം, മയ്യനാട്, നെടുമങ്ങാട്, തിരുവനന്തപുരം എന്നീ പ്രദേശങ്ങളിൽ പ്രസംഗപര്യടനം നടത്തി. മാത്രമല്ല, നാഗമ്മയോടൊപ്പം പെരിയാറിന്റെ കുഞ്ഞമ്മ, അനിയത്തി എന്നിവരെ കൂടാതെ സത്യവൃതനും കോട്ടുകോയികൽ വേലായുധനും യാത്രകളിൽ അനുഗമിക്കുമായിരുന്നു. 1924 മേയ് 20 ന് നാഗമ്മയും അവരുടെ ചെറിയമ്മയും ഉൽപ്പടെ ഒരു സംഘം സ്ത്രീകൾ, ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഗോപുരവാതിലിനടുത്തെത്തി. ശ്രീമതി ഗോവിന്ദചാന്നാർ ഒഴികെയുള്ളവർക്ക് പ്രവേശനാനുമതി നൽകിയതിനെതുടർന്ന് സ്ത്രീകൾരണ്ടു മണിക്കൂർ ഗോപുരവാതിലിനരികെ കുത്തിയിരുന്നു പ്രതിഷേധിച്ചു.

മാതൃകാപരവും അനുകരണീയവുമായ സംഘടനാ പ്രവർത്തനമായിരുന്നു പെരിയാറിന്റേത്. ഓരോ സന്ദർഭത്തിലും യോഗം കൂടി ചർച്ചകളിൽ നിന്നുരുത്തിരിഞ്ഞുവരുന്ന തീരുമാനങ്ങൾഅംഗീകരിച്ചശേഷമായിരിക്കും അടുത്ത ഘട്ടത്തിലേയ്ക്ക് കടക്കുന്നത്. ഇപ്രകാരമെടുക്കുന്ന തീരുമാനങ്ങൾ നിരന്തരം ഗാന്ധിജിയെ അറിയിച്ചിരുന്നു. സത്യഗ്രഹത്തിനെതിരെ എതിർപ്പുകൾ കൂടി വന്നപ്പോൾ പെരിയാർ, മധുരദാസ്, എന്നിവർ ഗാന്ധിജിയുടെ വിലക്കുള്ള നിരാഹാര സത്യഗ്രഹം ആരംഭിക്കണമെന്ന് തീരുമാനിക്കുകയും, വിവരം അദ്ദേഹത്തെ അറിയിക്കുകയും ചെയ്തു. സത്യഗ്രഹം തുടർച്ചയായി നിലനിർത്താനാവശ്യമായ വളണ്ടിയർമാരെ സംഘടിപ്പിക്കുകയും പണം സമാഹരിക്കുകയും ചെയ്തശേഷം, പെരിയാർ തെക്കൻ തിരുവിതാംകൂറിലെ വിവിധ യോഗങ്ങളിൽ പങ്കെടുക്കുകയും ചെയ്തു. നാഗർകോവിലിൽ സംഘടിപ്പിച്ച യോഗത്തിൽ ഹിന്ദു നേതാക്കളോടൊപ്പം ഗുലാം ഹൈദർ എന്ന മുസ്​ലിമും പ്രസംഗിച്ചു. ഇപ്രകാരം ഗാന്ധിജിയെ അംഗീകരിച്ചപ്പോൾ തന്നെ ബഹുജന പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ അദ്ദേഹത്തെ നിഷേധിക്കുന്ന സമീപനവും പുലർത്തിയിരുന്നു. ഈ നിലപാട് ആശയരംഗത്തും ഉണ്ടായിരുന്നു.

മികച്ച സംഘാടനപ്രവർത്തനങ്ങൾ കൊണ്ടും വിക്ഷോഭകരമായ പ്രഭാഷണങ്ങൾ കൊണ്ടും പെരിയാർ സവർണരുടെയും സർക്കാരിന്റെയും മുഖ്യ എതിരാളിയായിമാറി.

തക്കലയിൽ ചേർന്ന യോഗത്തിൽ സത്യഗ്രഹത്തെ ഒരു പൗരാവകാശ- മനുഷ്യാവകാശ പ്രശ്‌നമെന്ന നിലയിൽ അദ്ദേഹം വിശേഷിപ്പിച്ചു: വൈക്കത്തെ റോഡുകളിൽ യഥേഷ്ടം സഞ്ചരിക്കുന്ന നാല്ക്കാലികളേക്കാൾ വിലകെട്ടവരല്ല ഇവിടുത്തെ ജനങ്ങൾ എന്ന കാര്യം തിരിച്ചറിയണം.
ഈ പ്രസ്താവനയുടെ വാമൊഴിയറിവ് ഇപ്രകാരമാണ്: വൈക്കത്തപ്പൻ കല്ലാണ്, അത് മുണ്ടലക്കാൻ കൊള്ളാം. പ്രശ്‌നം, പട്ടിക്കും പൂച്ചയ്ക്കും നടക്കാൻ കഴിയുന്ന വഴിയിലൂടെ മനുഷ്യന് നടക്കാൻ കഴിയില്ലെന്നതാണ്.
മികച്ച സംഘാടനപ്രവർത്തനങ്ങൾ കൊണ്ടും വിക്ഷോഭകരമായ പ്രഭാഷണങ്ങൾ കൊണ്ടും പെരിയാർ സവർണരുടെയും സർക്കാരിന്റെയും മുഖ്യ എതിരാളിയായിമാറി. ഇക്കാര്യം തെളിയിക്കുന്നതാണ് അദ്ദേഹത്തിന്നെതിരായ നടപടികൾ.

 പെരിയാർ
പെരിയാർ

തിരുവിതാംകൂർ പീനൽ കോഡിലെ 27-ാം വകുപ്പനുസരിച്ച്, പെരിയാർ, പ്രഭാഷണങ്ങളും മറ്റ് പ്രവർത്തനങ്ങളും നടത്തുന്നതിനായി കോട്ടയം ജില്ലയിൽ പ്രവേശിക്കുന്നതിന് സർക്കാർ നിരോധനം ഏർപ്പെടുത്തി. ഉത്തരവ് കൈപ്പറ്റിയ പെരിയാർ, നിരോധനം ലംഘിക്കുമെന്ന് അധികാരികളെ അറിയിച്ചു. 15 ദിവസത്തിനുശേഷം അദ്ദേഹത്തെ ഒരു മാസത്തെ തടവിന് ശിക്ഷിച്ചു. പെരിയാർ ജയിലിലായിരുന്നപ്പോൾ, നാഗമ്മയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ സ്ത്രീകൾ സമരം തുടർന്നു. പിന്നീട്, ജയിൽ വിമോചിതനായ പെരിയാറിന് പാണാവള്ളിയിൽ സ്വീകരണം ലഭിച്ചു. എങ്കിലും, മജിസ്​ട്രേറ്റിന്റെ ഉത്തരവ് വീണ്ടും ലംഘിച്ചതിനാൽ അദ്ദേഹത്തെ അറസ്റ്റ് ചെയ്ത് 1924 ജൂലൈ16 ന് നാലുമാസത്തെ തടവിന് ശിക്ഷിച്ചു. ഇപ്രാവശ്യം ജയിലിൽ ഇതര തടവുപുള്ളികളോടെന്നപോലുള്ള സമീപനമാണ് സർക്കാർ പുലർത്തിയത്. ജയിലിലെ അവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് കെ.പി.കേശവമേനോൻ എഴുതി: കാലിൽ ഇരുമ്പുചങ്ങല. തലയിൽ തടവുപുള്ളികൾ അണിയുന്ന തൊപ്പി. മുട്ടിനുതാഴെ വരെയെത്തുന്ന മുണ്ട്. കഴുത്തിൽ തടവുപുള്ളികളെ തിരിച്ചറിയുന്നതിനുള്ള നമ്പർ രേഖപ്പെടുത്തിയ കാർഡ് തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുന്നു. ഈ വേഷത്തിൽ ഇ.വി. രാമസ്വാമി കൊലപ്പുള്ളികളോടൊപ്പം പണിയെടുക്കുന്നു.
ജയിൽമോചിതനായ പെരിയാർ മുമ്പെന്നപോലെ വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിൽ പ്രചാരണവും ധനസമാഹരണവും നടത്തി, സത്യഗ്രഹം മുടങ്ങാതെ നിലനിർത്തി.

കേരളത്തിലാണ് സമരം നടന്നതെങ്കിലും തമിഴ്‌നാട്ടിലെ സേലം, കോയമ്പത്തൂർ, തിരുനൽവേലി, നാഗർകോവിൽ, മദ്രാസ് എന്നീ ജില്ലകളിൽ നിന്നുള്ള വളണ്ടിയർമാർ വലിയ തോതിൽ പങ്കെടുത്തു.

തമിഴ് ജനതയുടെ പ്രാതിനിധ്യം ഇപ്രകാരമായിരുന്നു: ഇഗ്​​നേഷ്യസ് എന്ന ക്രൈസ്​തവനുൾപ്പെടെ സത്യഗ്രഹികൾ 57.
ഗുലാം ഹൈദർ എന്ന മുസ്​ലിം ഉൾപ്പെടെ ജാഥക്കുവേണ്ട തയ്യാറെടുപ്പുകൾ നടത്തിയവർ 8. സാമ്പത്തികസഹായം നൽകിയ പ്രമുഖർ 5. അബ്ദുൾ ഹമീദ്ഖാൻ എന്ന മുസ്​ലിം ഉൾപ്പടെ വളണ്ടിയർമാർ 14.
പ്രചാരണ കമ്മിറ്റി അംഗങ്ങൾ 7.
(കേരളത്തിലെ പ്രചാരണ കമ്മിറ്റിയുടെ നേതൃത്വം ധീവര സമുദായാംഗമായ ഡോ. വേലുക്കുട്ടി അരയാനായിരുന്നു).

Leaders of Vaikom Satyagraha including T. K. Madhavan (sitting : middle row, last as one views the photograph) K. Kumar (standing last in the row behind TK Madhavan : bearded) K. P. Kesava Menon (sitting, third) and Amachadi Thevan .
Leaders of Vaikom Satyagraha including T. K. Madhavan (sitting : middle row, last as one views the photograph) K. Kumar (standing last in the row behind TK Madhavan : bearded) K. P. Kesava Menon (sitting, third) and Amachadi Thevan .

സത്യഗ്രഹത്തിൽ അഹിന്ദുക്കളെ പങ്കെടുപ്പിക്കുക വഴി ഗാന്ധിജിയുടേതിൽ നിന്ന് ഭിന്നമായ നിലപാടാണ് പെരിയാർ സ്വീകരിച്ചത്. അതാകട്ടെ ഹിന്ദുമതത്തിന്റെ വിമർശനമായിരുന്നു. ഗാന്ധിജിയുടെ അയിത്തോച്ചാടനം, സവർണമേധാവിത്വത്തെ പോറലേൽപ്പിക്കാതെയും, വർണവ്യവസ്ഥയെ അംഗീകരിച്ചുള്ളതുമായിരുന്നു. 1936- ൽ അംബേദ്കറുമായുള്ള സംവാദത്തിൽ ഗാന്ധിജി എഴുതി: വർണവും ആശ്രമങ്ങളും സ്ഥാപനങ്ങളാണ്. അവയ്ക്ക് ജാതിയുമായി ബന്ധമില്ല. ഓരോരുത്തരും പരമ്പരാഗത തൊഴിൽ ചെയ്ത് ഉപജീവനം നടത്തണമെന്നാണ് വർണം നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നത്. അത്, നിർവ്വഹിച്ചുതരുന്നത് നമ്മുടെ അവകാശങ്ങളല്ല, നമ്മുടെ കടമകളാണ്. അത് മാനവരാശിയുടെ ക്ഷേമത്തിനിണങ്ങുന്ന തൊഴിലുകളെപ്പറ്റി തീർച്ചയായും പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്. എന്നാൽ, താഴ്ന്നതോ ഉയർന്നതോ ആയ ഒരു തൊഴിലിനെപ്പറ്റിയും അത് പരാമർശിക്കുന്നില്ല. എല്ലാ തൊഴിലുകളും നല്ലതാണ്, നിയമപരമാണ്, പദവിയിൽ തികച്ചും തുല്യമാണ്. ഒരു ബ്രാഹ്​മണന്റെ (ആദ്ധ്യാത്മികാചാര്യന്റെ) തൊഴിലും ഒരു തോട്ടിയുടെ തൊഴിലും തുല്യമാണ്. അവയുടെ യഥാർത്ഥ നിർവഹണം ദൈവത്തിനു മുമ്പിൽ മേന്മയുള്ളതാണ്.

സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിന്റെ അടുത്തഘട്ടം, ക്ഷേത്രപ്രവേശനസമരമാണെന്ന് പെരിയാർ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിരുന്നു. എങ്കിലും, ഗാന്ധിജിയെ ധിക്കാരിക്കാനദ്ദേഹം വിസമ്മതിച്ചു.

വിവേചനങ്ങൾ നിലനിർത്തുന്ന ചാതുർവർണ്യം മനുസ്മൃ​തിയിലെന്ന പോലെ ദൈവികമാണെന്ന പരികൽപനയിലൂടെ ഗാന്ധിജി അസമത്വങ്ങളെ ശാശ്വതവൽക്കരിക്കുകയായിരുന്നു. തന്മൂലം ക്ഷേത്രപ്രവേശനം, ജാതി ഉന്മൂലനം, മിശ്രഭോജനം, മിശ്രവിവാഹം ഇവയൊന്നും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ലക്ഷ്യങ്ങളായിരുന്നില്ല.

ഹിന്ദുക്കളുടെ സഹായത്തോടെയും അഹിംസാമാർഗ്ഗത്തിലൂടെയും വൈദിക ബ്രാഹ്​മണർക്ക് മാനസിക പരിവർത്തനം വരുമെന്ന് ഗാന്ധിജി വിശ്വസിച്ചു.

അതിയമാൻ എഴുതുന്നു: ‘വൈദികരുടെയും ഭരണകൂടത്തിന്റെയും അപ്രീതി സമ്പാദിക്കാതെ സത്യഗ്രഹം നടത്തണമെന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആഗ്രഹം.’

കോൺഗ്രസുകാരുടെ വിശ്വാസവും അനുസരണയും, ബഹുജനങ്ങൾക്കിടയിൽ പതിഞ്ഞുകിടന്ന സന്യാസിപരിവേഷവും ഗാന്ധിജിക്ക് വലുതായ അംഗീകാരം നലകിയപ്പോൾ, പെരിയാറിനെ സംബന്ധിച്ച് ഗാന്ധിജിയുടെ വിമർശനമെന്ന നിലയിൽ, ഹിന്ദുമതത്തിന്റെ തകർച്ചയെ ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു: വൈക്കം സത്യഗ്രഹം സർക്കാരിനെതിരായ സമരമല്ല. അത്, മത- ജാതി കലാപമല്ല. അധഃകൃതരായി മുദ്ര കുത്തി അകറ്റിനിർത്തുന്ന പൊതുജനങ്ങൾക്ക് സമത്വം ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനു വേണ്ടിയുള്ള സമരമാണ്. ഈ സമരത്തിൽ നാം ഉന്നതസ്ഥാനങ്ങളിൽ വിഹരിക്കുന്നവരുടെ സഹായസഹകരണങ്ങൾ പ്രതീക്ഷിക്കരുത്. ഹിന്ദുമതം അതിവേഗം അപചയത്തിലേയ്ക്ക് നീങ്ങുകയാണ്. മറ്റു മതങ്ങളിലെല്ലാം വർഷംതോറും ജനസംഖ്യാനുപാതികമായി അനുയായികൾ 5, 10, 15 ശതമാനം വർദ്ധിക്കുന്നതായി കണക്കുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നാൽ, കഴിഞ്ഞ പത്തുവർഷത്തിനുള്ളിൽ ഹിന്ദു ജനസംഖ്യയിൽ 6 ശതമാനമാണിടിവുണ്ടായത്. ഇതിനു കാരണം, അയിത്തം സഹിക്കാതെ ഹിന്ദുക്കൾക്കിടയിലെ നല്ല ശതമാനവും മറ്റ് മതങ്ങൾ സ്വീകരിക്കുന്നതാണ്. ഈയവസ്ഥ തുടരുകയാണെങ്കിൽ താമസിയാതെ ഹിന്ദുമതത്തിൽ വിശ്വാസികൾ ഇല്ലാത്ത അവസ്ഥ സംജാതമാകും.
മറ്റൊരവസരത്തിൽ പെരിയാർ പറഞ്ഞു: തീണ്ടൽ അവസാനിക്കാതെ സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചിട്ട് കാര്യമില്ല. ഇതോടൊപ്പം അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു; സമത്വം, സ്വാതന്ത്ര്യം, സഹോദര്യം എന്നിവയുള്ള ഒരു സമൂഹം നിലവിൽ വരണമെങ്കിൽ തീണ്ടലും തൊടീലും തുടച്ചുനീക്കേണ്ടതുണ്ട്.

ഡോ. ബി.ആർ. അംബേദ്ക്കർ
ഡോ. ബി.ആർ. അംബേദ്ക്കർ

സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിന്റെ അടുത്തഘട്ടം, ക്ഷേത്രപ്രവേശനസമരമാണെന്ന് പെരിയാർ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിരുന്നു. എങ്കിലും, ഗാന്ധിജിയെ ധിക്കാരിക്കാനദ്ദേഹം വിസമ്മതിച്ചു. 1925 മാർച്ച് 12- ന് ശ്രീനാരായണഗുരുവിനേയും മഹാറാണിയേയും ഗാന്ധിജി സന്ദർശിക്കുമ്പോൾ, കൂടെ പെരിയാറുമുണ്ടായിരുന്നു. മാർച്ച് 13- ന്, പെരിയാറുമായി സംസാരിച്ചതിനെതുടർന്നാണ് ഗാന്ധിജി മഹാറാണിയെ കാണുന്നത്.
മഹാറാണി പറഞ്ഞു: പാതകൾ തുറന്നു കൊടുക്കാൻ തയ്യാറാണ്. എന്നാൽ, സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചാലുടൻ ക്ഷേത്രപ്രവേശനത്തിനുവേണ്ടി സത്യഗ്രഹം ആരംഭിക്കുമെന്ന് പെരിയാർ പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട്. അപ്രകാരമൊരു സമരം ചെയ്യാൻ പാടില്ലെന്ന് താങ്കൾ നിർദ്ദേശം നൽകണം. ക്ഷേത്രപ്രവേശനം ആവശ്യപ്പെട്ട് സമരം ചെയ്യില്ലെന്ന് ഉറപ്പുനൽകിയാൽഇപ്പോൾ തന്നെ സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യം അനുവദിക്കുന്ന ഉത്തരവ് പുറപ്പെടുവിക്കാം.
ഈ സമയം, പെരിയാറും കൊട്ടാരത്തിലെത്തി. മഹാറാണിയുടെ നിർദ്ദേശത്തിന് എന്താണ് മറുപടി നൽകേണ്ടതെന്ന് ഗാന്ധിജി ചോദിച്ചു.
പെരിയാർ പറഞ്ഞു: നമ്മുടെ ലക്ഷ്യം ക്ഷേത്രപ്രവേശനമാണല്ലോ. സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചതുകൊണ്ടുമാത്രം അയിത്തം അവസാനിക്കുകയില്ല. ഈ ദുരാചാരം അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയാണ് നാം സമരം ചെയ്യുന്നത്. എന്നാൽ, ഇപ്പോൾ ക്ഷേത്രപ്രവേശനത്തിനുവേണ്ടിയല്ല, ജനങ്ങളെ അതിനുവേണ്ടി സജ്ജരാക്കിയശേഷം മാത്രമായിരിക്കും സമരം നടത്തുക.

സത്യഗ്രഹത്തിന്റെ പര്യവസാനത്തിലേയ്ക്കുള്ള യാത്ര വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞതും കയറ്റിറക്കങ്ങളുള്ളതുമായ പാതയിലൂടെയായിരുന്നു.

പെരിയാറിന്റെ അഭിപ്രായമനുസരിച്ച് ഇപ്പോൾ ക്ഷേത്രപ്രവേശനം അജണ്ടയിലില്ലെന്ന് ഗാന്ധിജി മഹാറാണിയെ അറിയിച്ചു. ഗാന്ധിജിയുടെ സന്ദർശനങ്ങൾ കൊണ്ടുണ്ടായ നേട്ടം, ബിഡ് ഉടമ്പടിയാണെന്നാണ് കരുതുന്നത്. തിരുവിതാംകൂർ പോലീസ് കമീഷണർ ബിഡും ഗാന്ധിജിയുമായുണ്ടാക്കിയ ഉടമ്പടി ഇപ്രകാരമായിരുന്നു: സത്യഗ്രഹികൾ സംയമനം പാലിച്ച് ബാരിക്കേഡുകൾ സ്ഥാപിച്ച പ്രദേശത്തിനപ്പുറത്തേയ്ക്ക് കടക്കില്ലെന്ന് ഉറപ്പുനൽകിയാൽ, പോലീസ് ബാരിക്കേഡുകൾ നീക്കാൻ തയ്യാറാണ്. മാത്രമല്ല, സത്യഗ്രഹികൾക്ക് ഏർപ്പെടുത്തിയ നിരോധനം പിൻവലിക്കുകയും ചെയ്യും.

ബിഡ് ഉടമ്പടി നിലവിൽ വന്നശേഷം സത്യഗ്രഹം നേരിട്ട ഏറ്റവും വലിയ സംഭവം, 1925 ഒക്ടോബർ 3 ന് കുമാരൻ എന്ന ഈഴവസമുദായാംഗം, വൈക്കം ഉൾപ്പെടെയുള്ള എല്ലാ പൊതുവഴികളിലും എല്ലാ ജനങ്ങൾക്കും പ്രവേശനം അനുവദിക്കണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട് ശ്രീമൂലം പ്രജാസഭയിൽ അവതരിപ്പിച്ച പ്രമേയമാണ്. സഭാദ്ധ്യക്ഷന്റെ മറുപടി; സഞ്ചാരനിയന്ത്രണം നിയമവിരുദ്ധമാണെങ്കിൽ സിവിൽ കോടതിയെ സമീപിക്കണമെന്നായിരുന്നു.
പ്രസ്തുത പ്രമേയം തള്ളപ്പെട്ടതിനെ തുടർന്ന് ഫെബ്രുവരി ഏഴിന് അതേ സമ്മേളനത്തിൽ കൃഷ്ണ അയ്യങ്കാർ, വൈക്കം ക്ഷേത്രത്തിനു സമീപമുള്ള പാതകൾ എല്ലാ ജാതിയിലും പെട്ടവർക്ക് സഞ്ചരിക്കാൻ തുറന്നു കൊടുക്കണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട് പുതിയൊരു ബിൽ അവതരിപ്പിച്ചു. അനുകൂലവും പ്രതികൂലവുമായ ചർച്ചകൾക്കുശേഷം, ബിൽ വോട്ടിനിട്ടപ്പോൾ 21 നെതിരെ ഒരു വോട്ടിന്റെ ഭൂരിപക്ഷത്തിൽ ബിൽപരാജയപ്പെട്ടു.

വൈക്കത്തെ ഗാന്ധി പ്രതിമ
വൈക്കത്തെ ഗാന്ധി പ്രതിമ

അതേസമയം, സത്യഗ്രഹത്തിന്റെ പര്യവസാനത്തിലേയ്ക്കുള്ള യാത്ര വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞതും കയറ്റിറക്കങ്ങളുള്ളതുമായ പാതയിലൂടെയായിരുന്നു. ബിഡ് ഉടമ്പടി നിലവിൽ വന്നതോടെ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ കിഴക്കുവശത്തുള്ള പാതയൊഴിച്ചുള്ള മൂന്നു പാതകളും അയിത്തക്കാർക്കായി തുറന്നുകൊടുക്കാൻ തീരുമാനമുണ്ടായി. സമരസമിതി ഈ നിർദ്ദേശം നിരസിച്ചതോടെ, കിഴക്കേ ഗോപുരത്തിന് സമീപം പുതിയതായി ചെറിയൊരു വാതിൽ സ്ഥാപിക്കാനും, വഴിപാടിനായി എത്തുന്ന ഭക്തർക്കു മാത്രം പ്രവേശിക്കാനുള്ള അനുവാദം ഉണ്ടായിരിക്കുമെന്നുമുള്ള തീർപ്പുണ്ടായി. ഇതോടെ, കിഴക്കേനട ഭക്തർക്കും പൂജാരിമാർക്കുമായിരിക്കും, അതിന്റെ നിയന്ത്രണം ദേവസ്വം ബോർഡിനായിരിക്കും. മാത്രമല്ല, വടക്കുവശത്തുള്ള പാതയെ കിഴക്കുവശത്തെ പാതയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന പുതിയ പാത നിർമ്മിക്കും. ആ പാതയിലൂടെ ബ്രാഹ്​മണർക്ക് അയിത്തമുണ്ടാകാതെ കടന്നുപോകാൻ കഴിയും. മഹാറാണിയുടെ ഈ തീരുമാനം, രാജഗോപാലാചാരി വഴി ഗാന്ധിജിയെ അറിയിച്ചു. ഉത്തരവ് വായിച്ചശേഷം ഗാന്ധിജി ഇപ്രകാരം എഴുതി: നിങ്ങൾക്ക് സത്യഗ്രഹം അവസാനിപ്പിക്കാം.

തീണ്ടൽ പൂർണമായി അവസാനിപ്പിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് ഗാന്ധിജിക്ക് അറിയാമായിരുന്നെങ്കിലും, സർക്കാരിന്റെ ഒത്തുതീർപ്പു വ്യവസ്ഥ പാലിച്ചു സത്യഗ്രഹം അവസാനിപ്പിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു.

പിന്നീട്ടുള്ള സംഭവങ്ങൾ ഇങ്ങനെയാണ്: അയിത്താചാരം അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള മാർഗ്ഗമായി സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിന് നേതൃത്വം നൽകിയ പെരിയാർ, തമിഴ്‌നാട്ടിൽ തിരിച്ചെത്തി കോൺഗ്രസ് പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനമടക്കം മുഴുവൻ സ്ഥാനങ്ങളും രാജിവച്ച്​, കരുത്തുറ്റ ദ്രാവിഡ പ്രസ്ഥാനത്തിന് രൂപം നൽകി. ഗാന്ധിജിയുടെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം, ദലിത്- പിന്നാക്ക ജനതകൾക്ക് അപൂർണമായി സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യം കാലം നൽകിയപ്പോൾ വൈക്കം കോൺഗ്രസിനെ കൈയ്യൊഴിഞ്ഞ്​, കമ്യൂണിസ്റ്റു പാർട്ടിയുടെ കോട്ടകളിലൊന്നായി പരിവർത്തനപ്പെട്ടു.

നായർ- ഈഴവർ സംഘർഷം നിലനിന്നിരുന്നില്ലെങ്കിലും, നായന്മാർ കോൺഗ്രസിലും സമരനേതൃത്വത്തിലും, സംഘാടനത്തിലും മേധാവിത്വം വഹിച്ചിരുന്നു.

സാമുദായിക പാഠങ്ങൾ

വൈക്കം സത്യഗ്രഹത്തിന് ഊടും പാവും നൽകിയ ടി.കെ. മാധവൻ 1915 മുതൽ അവർണരുടെ ക്ഷേത്രപ്രവേശനത്തിനുവേണ്ടിയുള്ള പ്രചാരണം ആരംഭിച്ചിരുന്നു. അദ്ദേഹം പത്രാധിപരായ ദേശാഭിമാനി, ഈ ലക്ഷ്യം നേടിയെടുക്കാൻ നിരന്തരം വാദങ്ങളുയർത്തി. ടി.കെ. മാധവന്റെ പൗരസമത്വത്തിലധിഷ്ഠിതമായ, ക്ഷേത്രപ്രവേശനാവശ്യത്തോട് നായർ സമുദായം, നിഷേധാത്മക നിലപാട് സ്വീകരിക്കുന്നുവെന്ന ആക്ഷേപത്തിന് പ്രസിദ്ധ വക്കീലും നായർ സമുദായ പ്രമാണിയുമായ മള്ളൂർ ഗോവിന്ദപിള്ള 1919, ഏപ്രിലിൽ മിതവാദി മാസികയിലൂടെ നൽകിയ മറുപടിയിങ്ങനെയാണ്: നായന്മാരും ക്ഷേത്രപ്രവേശന വിഷയത്തിൽ സങ്കടമുള്ളവരാകുന്നു. അവർ, ഈഴവാദികളുടെ ക്ഷേത്രപ്രവേശനത്തിന് വിരോധികൾ എന്നു പറയുന്നത് സർവ്വത്ര അബദ്ധമാകുന്നു. നായർസമാജത്തിൽ നിന്ന് തീണ്ടൽ അവസാനിപ്പിക്കേണ്ടതാണെന്ന നിശ്ചയം പാസ്സാക്കി കഴിഞ്ഞ മൂന്നു വർഷമായി ഗവൺമെന്റിന്റെ തീർപ്പിനയച്ചുവരുന്നു.

ആനി ബസൻറ്​
ആനി ബസൻറ്​

നായർ- ഈഴവർ സംഘർഷം നിലനിന്നിരുന്നില്ലെങ്കിലും, നായന്മാർ കോൺഗ്രസിലും സമരനേതൃത്വത്തിലും, സംഘാടനത്തിലും മേധാവിത്വം വഹിച്ചിരുന്നു. അതേസമയം, ഈഴവ സമുദായം സത്യഗ്രഹത്തിൽ വലുതായ തോതിൽ അണിനിരന്നിരുന്നു.
ഈ സംഘടിതശക്തിയെ ശിഥിലീകരിക്കാനുള്ള ഗാന്ധിജിയുടെ നിർദ്ദേശമായിരുന്നു സവർണ ജാഥ. സവർണ ഹിന്ദുക്കൾ മാത്രം പങ്കെടുക്കുന്ന ജാഥ, മഹാറാണിയെ കണ്ട് നിവേദനം സമർപ്പിക്കണം. ജാഥ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതുവരെ സത്യഗ്രഹം നിർത്തിവയ്ക്കണം- ഇപ്രകാരം ഗാന്ധിജിയുടെ ആശീർവാദത്തോടെ, ഈഴവരടക്കമുള്ള ജാതിക്കാർക്ക് സഞ്ചാരസ്വാത്യന്ത്ര്യം മുഴുവൻ പൊതുവഴികളിലും നൽകണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട് മന്നത്തു പത്മനാഭന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ സവർണജാഥ നവംബർ ഒന്നിന് വൈക്കത്തുനിന്നു പുറപ്പെട്ട് 13 ന് തിരുവനന്തപുരത്തെത്തി, 25,000 പേർ ഒപ്പിട്ട നിവേദനം മഹാറാണിക്കു നൽകി.

നിരവധി പ്രദേശങ്ങളിലൂടെ കടന്നുപോയ ജാഥയിലുടനീളം ‘മഹാത്മാഗാന്ധി കീ ജെയ്, റീജന്റ് മഹാറാണി കീ ജെയ്’ എന്നീ മുദ്രാവാക്യങ്ങളാണ് മുഴങ്ങിയത്. ഇതേപോലെ ഒരു സവർണ ജാഥ നവംബർ 7ന് ഡോ. എമ്പരുമാൾ നായിഡുവിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ കോട്ടാറിൽ നിന്നാരംഭിച്ച് 13ന് തിരുവനന്തപുരത്ത് സമാപിച്ചു. സത്യഗ്രഹത്തിന്റെ വിജയത്തിന്നാധാരമായത് സവർണ ജാഥയാണെന്ന പ്രചാരണത്തിലൂടെ, നായർ മേധാവിത്വവും മന്നത്ത് പത്മനാഭന്റെ അനിഷേധ്യ നേതൃത്വവും സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. മാത്രമല്ല, ഈഴവ- ദലിത് ജനതകളുടെ പ്രതിനിധാനത്തെ അദൃശ്യവൽക്കരിക്കുകയും ചെയ്തു.

എത്രയും വേഗം സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യം അനുവദിച്ചില്ലെങ്കിൽ തങ്ങൾക്രിസ്തു മതമോ ഇസ്​ലാം മതമോ ബുദ്ധമതമോ, സ്വീകരിക്കുമെന്ന അഭിപ്രായം ഈഴവർക്കിടയിൽനിന്ന് ഉയർന്നുവന്നു. ഈ വിവരമറിഞ്ഞ ഗാന്ധിജി അസ്വസ്ഥനായി.

വൈക്കം സത്യഗ്രഹത്തിൽ നേതൃത്വപരമായും, തമിഴ്‌- കേരള ജനതയെ ദ്രാവിഡാവബോധത്തിൽ ഏകീകരിച്ച് സമത്തിൽ പങ്കെടുപ്പിക്കാനും കഴിഞ്ഞ പെരിയാർ ഏറെ അനുഭാവം പ്രകടിപ്പിച്ചത് ഈഴവരോടായിരുന്നു. 1924 മേയ് 20 ന് പെരിയാർ ഈഴവരോട് നടത്തിയ അഭ്യർത്ഥന ഇപ്രകാരമായിരുന്നു: സഹോദരീസഹോദരന്മാരെ, സത്യഗ്രഹം പരാജയപ്പെട്ടാൽ ഇന്ത്യ മുഴുവൻ നമ്മൾ അപമാനിതരാവും. ഈഴവരുടെ സാമൂഹികാവസ്ഥയും കൂടുതൽ പ്രശ്‌നസങ്കീർണ്ണമാകും. പിന്നീട് നമുക്ക് സവർണരുടെ മുന്നിൽ തലയുയർത്തി നില്ക്കാൻ സാധിക്കുകയില്ല. അതിനാൽ ഈഴവർ ഓരോരുത്തരും ആൺ- പെൺഭേദമില്ലാതെ സത്യഗ്രഹത്തിന്റെ വിജയത്തിനായി ആത്മാർഥമായി ശ്രമിക്കണം. ദയവുചെയ്ത് നിങ്ങൾമാറി നിന്ന് സമൂഹദ്രോഹിയെന്ന പട്ടം കരസ്ഥമാക്കരുത്.

സെപ്റ്റംബർ 5ന് നെടുങ്കണ്ടയിൽ കേരളകൗമുദി പത്രാധിപരുടെ അദ്ധ്യക്ഷതയിൽ കൂടിയ സമ്മേളനത്തിൽ പെരിയാർ പറഞ്ഞു: അതിശക്തമായ ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകൂടം അയിത്തം അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. പിന്നെ, ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ കീഴിലുള്ള ദുർബ്ബലമായ തിരുവിതാംകൂർ ഭരണകൂടം അത് മുറുകെ പിടിക്കുന്നതെന്തിനാണെന്ന് എനിക്ക് മനസ്സിലാകുന്നില്ല. ഈഴവരുടെ അവകാശങ്ങൾ അടിയന്തരമായി അനുവദിച്ചാൽ തങ്ങളുടെ അന്തസ്സിന് കോട്ടം തട്ടുമെന്ന് ഭരണകൂടം ഭയപ്പെടുന്നു. നമ്മൾ തീവ്രതയോടെ ആറുമാസം കൂടി സമരം ചെയ്താൽ ഉറപ്പായും നമുക്ക് നമ്മുടെ അവകാശങ്ങൾ നേടിയെടുക്കാൻ കഴിയും.

Illustration : chintha.in
Illustration : chintha.in

സത്യഗ്രഹം 15 മാസം പിന്നിട്ടപ്പോൾ, അവർണ്ണരുടെ ഇടയിൽ മതം മാറ്റത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾ സജീവമായി. എത്രയും വേഗം സഞ്ചാരസ്വാതന്ത്ര്യം അനുവദിച്ചില്ലെങ്കിൽ തങ്ങൾക്രിസ്തു മതമോ ഇസ്​ലാം മതമോ ബുദ്ധ മതമോ, സ്വീകരിക്കുമെന്ന അഭിപ്രായം ഈഴവർക്കിടയിൽനിന്ന് ഉയർന്നുവന്നു. ഈ വിവരമറിഞ്ഞ ഗാന്ധിജി അസ്വസ്ഥനാവുകയും, ഹിന്ദുമതത്തിൽ കടന്നുകൂടിയ ജീവകാരുണ്യപരമല്ലാത്ത അന്ധവിശ്വാസത്തെ ഒരു കാരണവശാലും, ഹിന്ദു രാജ്യത്തിലെ ഹിന്ദു ഭരണകൂടം അംഗീകരിക്കരുതെന്ന് ആവശ്യപ്പെടുകയും ചെയ്​തു.

സത്യഗ്രഹം അവസാനിച്ചശേഷവും പെരിയാർ ഈഴവരുമായുള്ള ബന്ധം തുടർന്നു. 1936- ൽ ഈഴവ യുവജനസംഘടനയുടെ 43-ാം വാർഷികത്തോടനുബന്ധിച്ച് തൃശൂരിലും, എറണാകുളത്തും സംഘടിപ്പിച്ച പൊതുയോഗങ്ങളിൽ പെരിയാർ പങ്കെടുത്തു. ഈഴവരോടുണ്ടായിരുന്ന സൗഹൃദം, ഡോ. വേലുക്കുട്ടി അരയന്റെ പ്രതിനിധാനത്തിലൂടെ സത്യഗ്രഹത്തിൽ പങ്കാളിത്തം വഹിച്ച ധീവരരോടും ദലിതരോടും പെരിയാർ പുലർത്തിയിരുന്നില്ല.

അയിത്തം മൂലമുള്ള കൊടും ദുരിതവും പീഡനവും അനുഭവിക്കേണ്ടി വന്നത് പുലയർ (ദലിതർ) ക്കാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ അയ്യങ്കാളിയടക്കമുള്ള നവോത്ഥാന നായകരുടെ സുദീർഘമായ പ്രക്ഷോഭങ്ങളിലൂടെ സവർണ മേധാവിത്വത്തെ പ്രതിരോധിക്കാൻ അവർ കരുത്ത് നേടിയിരുന്നു. ഇതിന്റെ ഫലമായി വൈക്കത്തെ സമരത്തിന്- സത്യഗ്രഹത്തിന്- തുടക്കം കുറിക്കാനും വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിലെ കൂട്ടായ്മകളിലൂടെ സത്യഗ്രഹത്തിന്റെ ഭാഗമാകാനും മാത്രമല്ല, സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്തവരിൽ, മറ്റേതൊരു സാമുദായിക വിഭാഗത്തെക്കാളും പോലീസിന്റെയും ഗുണ്ടകളുടെയും മർദ്ദനമേൽക്കേണ്ടിവന്നതും ദലിതർക്കായിരുന്നു. ആ ജനവിഭാഗത്തെ അഭിസംബോധന ചെയ്യാനും പ്രതിനിധാനത്തെ ഉയർത്തിപ്പിടിക്കാനും പെരിയാറിന് കഴിഞ്ഞില്ലെന്ന യാഥാർത്ഥ്യം അംഗീകരിക്കുന്നതോടൊപ്പം, സമരത്തിലൂടെ രൂപപ്പെട്ട ദലിത്- പിന്നാക്ക ഐക്യം മുന്നോട്ടുപോകാനും അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞില്ല. ചുരുക്കത്തിൽ, വൈക്കം സത്യഗ്രഹത്തിലെ ദലിതരുടെ അദൃശ്യമാക്കൽ ചരിത്രാനുഭവമായി രേഖപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്.
(അവസാനിച്ചു)

സഹായക കൃതികൾ:
1. കെ. ആർ. നാരായണൻ- ‘ഈഴവർ’, (സമാഹരണം) ജി. പ്രിയദർശനൻ, ഡോ. എസ്. ജയപ്രകാശ്.
2. എ. ശ്രീധരമേനോൻ; ‘കേരള ചരിത്രം.’
3. പഴ. അതിയമാൻ; ‘വൈക്കം സത്യഗ്രഹം.’
4. മന്നത്ത് പത്മനാഭൻ; ‘എന്റെ ജീവിത സ്മരണകൾ.’
5. Ward and conner; ‘Memoir of the survey of the travancore and cochin states.’
6. K.A. Neelakanda Sasthri; ‘South Indian History.’
7. കെ. കെ. കൊച്ച്; ‘കേരളചരിത്രവും സമൂഹരൂപികരണവും.’
8. കെ.കെ. കൊച്ച്; ‘ക്ഷേത്രപ്രവേശന വിളംബരത്തിന്റെ ചരിത്ര പ്രസക്തി.’
9. ഡോ. മാളവിക ബിന്നി; ‘നൂറ്റാണ്ടു പിന്നിടുന്ന വൈക്കം സത്യഗ്രഹം ഒരു വിജയമോ?’
10. ഡോ. ബി. ആർ. അംബേദ്കർ; ‘സമ്പൂർണ കൃതികൾ വാല്യം -10.’
11. ബാബു പന്മന; ‘കേരള നവോത്ഥാനം വില്ലുവണ്ടി സമരം.’
12. ‘മാതൃഭൂമിയുടെ ചരിത്രം’
13. കെ.കെ. കൊച്ച്: ‘പാമ്പാടി ജോൺ ജോസഫ്- വീണ്ടെടുപ്പ് പുനർവായന.’
14. ഡോ. ബി. ആർ. അംബേദ്കർ; ‘സമ്പൂർണ കൃതികൾ, വാല്യം ഒന്ന്.’


കെ.കെ. കൊച്ച്

എഴുത്തുകാരനും ദളിത് ചിന്തകനും. ദേശീയതയ്‌ക്കൊരു ചരിത്രപാഠം, കേരളചരിത്രവും സാമൂഹിക രൂപീകരണവും, ഇടതുപക്ഷമില്ലാത്ത കാലം, ദലിതൻ (ആത്മകഥ), മൂലധനത്തിന്റെ ജനാധിപത്യവൽക്കരണവും കെ റെയിലുംഎന്നിവ പ്രധാന കൃതികൾ.

Comments