സുഷുമ്നാനാഡീക്ഷതം;
പുനരധിവാസ ചികിത്സ

സുനിൽ ഒരു IT പ്രൊഫഷണലായിരുന്നു. 2014-ൽ ഒരുദിവസം അയാൾ പതിവുപോലെ ജോലികഴിഞ്ഞ് രാത്രി പന്ത്രണ്ടരയ്ക്ക് ബൈക്കിൽ വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങുകയായിരുന്നു. ചെവിയിൽ തിരുകിയ ഇയർഫോണിലൂടെ സംഗീതം ആസ്വദിച്ചുകൊണ്ടുപോകുന്ന യാത്ര. ഹൈവേയിലൂടെ അമിതവേഗത്തിൽ വന്ന ഒരു ലോറി തട്ടി അയാൾ തെറിച്ചുവീഴുന്നു. അപ്രതീക്ഷിതമായ അപകടം, അർദ്ധബോധാവസ്​ഥയിൽ തന്റെ തകർന്ന ബൈക്ക് സുനിൽ കണ്ടു, മങ്ങിയ കാഴ്ചയിൽ ആരൊക്കെയോ ഓടിവരുന്നതും, തന്നെ പൊക്കിയിരുത്തി വെള്ളം തരുന്നതും, അതുവഴി വന്ന ഒരു ഓട്ടോയിൽ വലിച്ചുകയറ്റുന്നതും, അടുത്തുള്ള ആശുപത്രിയിലേക്ക് പോകാൻ പറയുന്നതും, അസഹനീയമായ നട്ടെല്ലുവേദനയും പിന്നെ ബോധം മറയുന്നതുമെല്ലാം ഒരു മങ്ങിയ ഓർമ്മയാണ് സുനിലിന്.

ആശുപത്രിയിൽ ബോധം വീണ്ടെടുത്തപ്പോൾ, ഡോക്ടർമാരിൽനിന്നും തന്റെ പരിക്കുകളുടെ വ്യാപ്തി സുനിൽ മനസ്സിലാക്കി. ഒരു കണ്ണ് നഷ്ടപ്പെട്ടു. നട്ടെല്ല് രണ്ടിടത്ത് പൊട്ടി, സുഷുമ്നാനാഡിക്ക് ക്ഷതമുണ്ട്. ഓപ്പറേഷൻ ചെയ്ത് നട്ടെല്ല് ഉറപ്പിച്ചു. പൊക്കിളിന് താഴെയുള്ള ഭാഗം ഉള്ളതായി അറിയുന്നില്ല. കാലുകൾ ചലിപ്പിക്കുവാൻ കഴിയുന്നില്ല. മൂത്രം പോകാൻ കത്തീറ്റർ ഇട്ടിരിക്കുന്നു. തന്റെ ചോദ്യങ്ങൾ നേരിടാനാകാത്ത മാതാപിതാക്കളുടെ കരഞ്ഞുകലങ്ങിയ കണ്ണുകൾ. ഒരുപാട് ചോദ്യങ്ങൾ. ഉത്തരം കിട്ടാത്തതിലുള്ള സങ്കടം, ദേഷ്യം. ദിവസവും ഫിസിയോ തെറാപ്പി. നഴ്സുമാർ വന്ന് ദേഹം തുടച്ച് വൃത്തിയാക്കും. തിരിച്ചും മറിച്ചും കിടത്തും. ഒരു air mattress-ലാണ് കിടക്കുന്നത്. മൂന്നാഴ്ച കഴിഞ്ഞ് ഡിസ്​ചാർജ് ആയി. ഇനി തുടർന്ന് ഫിസിയോ തെറാപ്പി ചെയ്താൽ മതിയെന്നാണ് ന്യൂറോ സർജൻ പറഞ്ഞത്. ഒരു തെറാപ്പിസ്റ്റിനെ ഇടപാടാക്കി. ജീവിതം ഒരു ചോദ്യചിഹ്നമായി, സുനിലിനു മുന്നിൽ. തുച്ഛശമ്പളക്കാരനായ അച്ഛൻ, വാടകവീട്, സാമ്പത്തികബാധ്യത, ഏക ആശ്രയമായ ജോലി നഷ്ടം, അപ്രതീക്ഷിതമായ അപകടം, രോഗത്തിന്റെ അനിശ്ചിതത്വം, തുടർചികിത്സാച്ചെലവ്, ക്രമേണ സുനിൽ വിഷാദാവസ്​ഥയിലേക്ക് എത്തി.

ഇത് നടന്ന് ഒന്നരക്കൊല്ലം കഴിഞ്ഞാണ് ഏതോ രോഗി പറഞ്ഞറിഞ്ഞ് സുനിലിനെ എന്റെ മുന്നിൽ കൊണ്ടുവരുന്നത്, വളരെ മോശമായ അവസ്​ഥയിൽ. ശോഷിച്ച ദേഹം, ഉറച്ചുപോയ സന്ധികൾ, മടങ്ങിയ ഇടുപ്പും മുട്ടും, പുറത്ത് നാലഞ്ച് ഇടങ്ങളിൽ വ്രണങ്ങൾ പഴുത്തിരിക്കുന്നു. കത്തീറ്ററിലൂടെ പഴുപ്പ് പോലെ മൂത്രം. സെപ്റ്റിസീമിയ (Scepticemia) എന്ന രോഗാവസ്​ഥ. രക്തത്തിൽ രോഗാണുക്കൾ കടന്നിരിക്കുന്നു. അഡ്മിറ്റ് ചെയ്ത് മരുന്നുകൾ നൽകി, രോഗാണുബാധ വരുതിയിൽ വരുത്തി, ക്രമേണ മൂന്നുമാസം കൊണ്ട് ഒരു വീൽ ചെയറിൽ ഇരിക്കാനുള്ള സ്​ഥിതിയിലാക്കി. സ്​ഥിരമായ കത്തീറ്റർ മാറ്റി, സുനിൽ സ്വയം മൂത്രം കത്തീറ്റർ വഴി എടുക്കുന്ന രീതി ആക്കി (intermittent self catheterisation). നല്ല പരിധിവരെ സ്വയംപര്യാപ്തത വരാൻ ഇത് സഹായിച്ചു.

ഇത് യഥാർത്ഥ സംഭവമാണ്. നമ്മുടെ റോഡുകളിൽ പരിക്കിനിരയാകുന്ന പല രോഗികളും കടന്നുപോകുന്ന ഒരവസ്​ഥയാണ് സുനിലിനും ഉണ്ടായത്. നട്ടെല്ല് ഉറപ്പിച്ചതിനുശേഷം അദ്ദേഹത്തിന് കിട്ടേണ്ട റീഹാബിലിറ്റേഷൻ (പുനരധിവാസ ചികിത്സ-PMR) കിട്ടിയില്ല. അതുമൂലം ലഭിക്കുമായിരുന്ന കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാനുള്ള പ്രാപ്തിയും സ്വതന്ത്രമായി ചലിക്കുവാനും (വീൽചെയർ സഹായത്തോടെ) എന്തെങ്കിലും ജോലി ചെയ്യാനും, സമൂഹത്തിൽ ക്രിയാത്മകമായി ഇടപെടാനും ഉള്ള അവസരവും നഷ്ടപ്പെടുകയാണുണ്ടായത്.

READ ALSO:

സെറിബ്രൽ പാൾസി

കാൻസറും
പൊരുത്ത ചികിത്സയും

കാൽമുട്ടുകളുടെ തേയ്മാന ചികിത്സ

പുനരധിവാസ ചികിത്സയെക്കുറിച്ച്
ചെറുതും വലുതുമായ ചില ചിന്തകൾ

മാനസികാരോഗ്യ പുനരധിവാസം: വെല്ലുവിളികളും സാധ്യതകളും

ഗാർഹിക പ്രസവവും
മരത്തണലിലെ കാറും

ചാമ്പയ്ക്ക മണമുള്ള പനിക്കാലം

വീട്ടിലെ പ്രസവം
ദുരന്തത്തിലേയ്ക്കുള്ള
പടിവാതിൽ

എന്താണ് സ്​പൈനൽ കോഡ് ഇഞ്ച്വറി?
(സുഷുമ്നാനാഡീക്ഷതം)

തലച്ചോറും അതിൽനിന്ന് ശരീരത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിലേക്ക് നീളുന്ന നാഡീവ്യൂഹവുമാണ് നമ്മുടെ ചലനം, സ്​പർശനശേഷി, മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം, ലൈംഗികാവയവങ്ങളുടെ പ്രവർത്തനം ഒക്കെ നിയന്ത്രിക്കുന്നത്. ഈ ഞരമ്പുകൾ, നട്ടെല്ലിന്റെ ഉള്ളിലുള്ള സ്​പൈനൽ കനാൽ എന്ന ഭാഗത്തുകൂടി താഴേക്ക് വരുന്നു. ഇതിനെ സുഷുമ്നാ നാഡീവ്യൂഹം എന്നുപറയും. ഇതിന്റെ ചുറ്റുമുള്ള കശേരുക്കൾ, ഡിസ്​ക് എന്നിവ സുഷുമ്നാനാഡിയെ സംരക്ഷിക്കുന്നു. വലിയ അപകടങ്ങൾ, വീഴ്ച മുതലായവ കൊണ്ട് നട്ടെല്ലിന് ഒടിവ് സംഭവിച്ചാൽ, ഈ സുഷുമ്നാനാഡിക്ക് തകരാറു സംഭവിക്കാം. ഈ തകരാറ് ഭാഗികം (partial) അല്ലെങ്കിൽ പൂർണ്ണം (complete)) എന്നിങ്ങനെ തരംതിരിക്കാം. ഇതിനനുസൃതമായി മേൽപ്പറഞ്ഞ ശാരീരികപ്രവർത്തനങ്ങൾ ഭാഗികമായോ പൂർണ്ണമായോ നഷ്ടപ്പെടാം. ഇതിനെയാണ് spinal cord injury എന്നു പറയുന്നത്. കഴുത്ത് മുതൽ ഇടുപ്പുവരെ എവിടെയാണോ ക്ഷതം അതിനനുസരിച്ച്, അതിന് താഴെയുള്ള ഭാഗത്തിെൻ്റ പ്രവർത്തനം നഷ്ടപ്പെടാം. ഉദാഹരണത്തിന് കഴുത്തിന്റെ ഭാഗത്ത് (cervical spine)) ക്ഷതം സംഭവിച്ചാൽ കൈകാലുകൾ, ഉടൽ എന്നിവയുടെ ചലനവും സ്​പർശനവും നഷ്ടപ്പെടാം (Tetraplegia). വാരിയെല്ലുകളുടെ ഭാഗത്ത് (thoracic spine) അല്ലെങ്കിൽ അതിന് താഴെയുള്ള lumbar spine - ൽ ആണ് ക്ഷതമെങ്കിൽ കാലുകളുടെ ചലനവും സ്​പർശനവും നഷ്ടമാകും (ുമൃമുഹലഴശമ). കൂടാതെ ക്ഷതം സംഭവിക്കുന്നതിെൻ്റ താഴോട്ട് ഉടലിനെയും ബാധിക്കും, മലമൂത്രവിസർജ്ജനത്തിന്റെ നിയന്ത്രണം നഷ്ടപ്പെടാം (incontinence, retention), ലൈംഗികാവയവങ്ങളുടെ പ്രവർത്തനത്തെയും ബാധിക്കാം (erectile dysfunction).

മേൽപ്പറഞ്ഞതിൽനിന്ന് ഇത് ശരീരത്തിന്റെ വിവിധ പ്രവർത്തനങ്ങളെ ബാധിക്കുന്ന തികച്ചും സങ്കീർണ്ണമായ ഒരു രോഗാവസ്​ഥയാണെന്ന് കാണാം. അതുപോലെ തന്നെയാണ് സുഷുമ്നാക്ഷതം രോഗികളിൽ വരാവുന്ന സങ്കീർണ്ണതകൾ ഏതെന്തൊക്കെയാണെന്ന് നോക്കാം.

(1) കൺട്രാക്ചർ (Contracture)
ദീർഘനാളുകൾ അനക്കാതെ വയ്ക്കുന്ന സന്ധികളുടെ ആവരണം കട്ടിയാകുകയും ചുരുങ്ങുകയും വഴി, സന്ധികളുടെ സ്വാഭാവിക ചലനവ്യാപ്തി കുറഞ്ഞുപോകുന്ന അവസ്​ഥ (Range of Movement).

(2) കിടക്ക / സമ്മർദ്ദ വ്രണങ്ങൾ ((Bedsore / Pressure sore) തൊലിയുടെ സ്​പർശനശേഷി നഷ്ടം, തൊലിവരളൽ (dryness), ശരീരത്തിന്റെ ചലനമില്ലായ്മ എന്നിവ മൂലം, എല്ലുകളുടെ മർദ്ദം ഏൽക്കുന്ന ശരീരഭാഗങ്ങൾ (തോളെല്ല്, ഇടുപ്പ്, പുറം, കാല്പാദത്തിന്റെ ഉപ്പൂറ്റി) പൊട്ടാനും വ്രണപ്പെടാനും സാധ്യതയുണ്ട്.

(3) സാർക്കോപീനിയ ഓസ്റ്റിയോ പൊറോസിസ്​ (Sarcopenia, osteoporosis):
മസിലുകളുടെ ശോഷണം, അസ്​ഥികളുടെ ബലക്കുറവ് എന്നിവ വരാൻ സാധ്യത കൂടുതലാണ്.

(4) മൂത്രത്തിലെ പഴുപ്പ് കത്തീറ്റർ സ്​ഥിരമായി ഉള്ളിൽ കിടന്നാൽ വരാവുന്ന ഏറ്റവും വലിയ പ്രശ്നം ഇതാണ്. രക്തത്തിലേക്ക് വ്യാപിച്ചാൽ (septicemia) അത് മാരകമാകും, മരണത്തിനുവരെ കാരണമായേക്കാം.

(5) സ്​പാസ്റ്റിസിറ്റി (Spasticity):
നാഡികളുടെ തകരാറുമൂലം മസിലുകൾക്ക് വരുന്ന വഴങ്ങായ്മയാണ് ഇത്. സ്വാഭാവികമായ ചലനത്തിനും ദൈനംദിന വൃത്തികൾ ചെയ്യുന്നതിനും വിഘാതമായി spasticity ഭവിക്കാറുണ്ട്.

(6) നെഞ്ചിന്റെ മസിലുകൾ പ്രവർത്തിക്കാത്ത രോഗികളിൽ, നെഞ്ചിൽ കഫക്കെട്ട് വരാനും ബ്രോ​ങ്കോ ന്യൂമോണിയ എന്ന രോഗം വരാനും സാധ്യത കൂടുതലാണ്. ഇതും ഗുരുതരമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കാൻ പോന്ന ഒന്നാണ്.

ചികിത്സാരീതികൾ:
പുനരധിവാസചികിത്സ

ഇത്രയും വൈവിധ്യമാർന്ന പ്രശ്നങ്ങളും, തത്ഫലമായി സംഭവിക്കാവുന്ന സങ്കീർണ്ണതകളും വിരൽചൂുന്നത് ഒരു സമഗ്രമായ, പല പ്രശ്നങ്ങളെ പരിഹരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന ഒരു ചികിത്സാപദ്ധതിയുടെ ആവശ്യകതയിലേക്കാണ്. അതാണ് റിഹാബിലിറ്റേഷൻ അഥവാ പുനരധിവാസ ചികിത്സ (Physical Medicine & Rehabilitation - PMR). ഈ വിഭാഗത്തിൽ വിദഗ്ദ്ധ പരിശീലനം ലഭിച്ച ഡോക്ടറുടെ (Physitarist) നേതൃത്വത്തിൽ, ഫിസിയോ തെറാപ്പിസ്റ്റ്, ഓക്കുപ്പേഷണൽ തെറാപ്പിസ്റ്റ്, നഴ്സ്​, സൈക്കോളജിസ്റ്റ്, സോഷ്യൽ വർക്കർ, ടെക്നീ ഷ്യൻ തുടങ്ങിയ പ്രത്യേക പരിശീലനം ലഭിച്ചവർ കൂടി ഉൾപ്പെട്ട ഒരു ടീം ആണ് പുനരധിവാസ ചികിത്സ അഥവാ റീഹാബിലിറ്റേഷൻ ചികിത്സ ചെയ്യുന്നത്.

ഏതു ചികിത്സയുടെയും ലക്ഷ്യം രോഗം മാറുന്നതിനൊപ്പം, രോഗിക്ക് രോഗപൂർവ്വാവസ്​ഥയിലുള്ള പ്രവർത്തനക്ഷമത (functional ability) തിരിച്ചുനൽകുവാനും കൂടിയായിരിക്കണം. ദൈനംദിന കൃത്യങ്ങൾ, സ്വതന്ത്രമായ ചലനം, മലമൂത്ര വിസർജ്ജനത്തിൽ രോഗിയുടെ പരിപൂർണ്ണ നിയന്ത്രണം, സമൂഹത്തിലും തൊഴിലിടങ്ങളിലും ചലിക്കാനു ള്ള കഴിവ്, തൊഴിൽ നൈപുണ്യം, വിനോദത്തിലേർപ്പെടാനുള്ള കഴിവ് എന്നിവ കഴിയാവുന്നിടത്തോളം തിരികെ നൽകുക എന്നതാണ് പുനരധിവാസ ചികിത്സയുടെ മൂലമന്ത്രം. ഓരോ രോഗിയുടെയും രോഗാവസ്​ഥയ്ക്ക് അനുസൃതമായി അവരുടെ കഴിവുകൾക്ക് അനുസരിച്ചുള്ള ഒരു ലക്ഷ്യം (Rehab goal) നിശ്ചയിച്ച് അതിലേക്ക് രോഗിയെ പരിശീലിപ്പിക്കുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്.

രോഗാവസ്​ഥയെക്കുറിച്ചും സങ്കീർണ്ണതകളെക്കുറിച്ചും ചികിത്സാപദ്ധതിയെക്കുറിച്ചും പാലിക്കേണ്ട മുൻകരുതലുകളെ ക്കുറിച്ചും രോഗിക്കും കൂട്ടിരിപ്പുകാർക്കും അവബോധം നൽകുകയും, അവരുടെ മനോവീര്യം നിലനിർത്താനുള്ള മാനസികപരിശീലനം (counselling) നൽകുക എന്നതും ഇതിന്റെ ഭാഗമാണ്.

നേരത്തെ സൂചിപ്പിച്ച പല സങ്കീർണ്ണതകളും (complications) ശരിയായ പരിചരണവും ചികിത്സയും കൊണ്ട് ഒഴിവാക്കാൻ കഴിയും. ഉദാ: ചർമ്മസംരക്ഷണം, കൃത്യമായ ഇടവേളകളിൽ രോഗിയെ തിരിച്ചുകിടത്തുക, air mattress തുടങ്ങിയവ കിടക്ക വ്രണങ്ങൾ വരാതിരിക്കാൻ സഹായിക്കും. അതുപോലെ സ്​ഥിരമായി ഉള്ളിൽ കിടക്കുന്ന കത്തീറ്ററിനുപകരം clean intermittent catheterisation (രോഗി സ്വയം catheter ഇട്ട് മൂത്രം എടുക്കുന്ന രീതി) മൂത്രത്തിലെ പഴുപ്പ് തടയാൻ സഹായിക്കും. പലതരം മരുന്നുകൾ, ഉദാ: botox injection മുതലായവ വഴക്കമില്ലായ്മ (Spasticity) കുറയ്ക്കാൻ സഹായിക്കും. Assistive devices (wheelchair, Caliper), environment contrast systems ഇവയൊക്കെ ചില രോഗികളിൽ വളരെ സഹായകമാണ്.

സുനിലിന്റെ കഥ, ചില പാഠങ്ങൾ

തുടക്കത്തിൽ പറഞ്ഞ സുനിലിന്റെ കഥയിൽ സമൂഹത്തിന് ഗുണകരമാകുന്ന ചില പാഠങ്ങൾ ഉണ്ട്.

(1) രാത്രി വൈകിയുള്ള ടൂവീലർ യാത്രകൾ കഴിവതും ഒഴിവാക്കുക. പ്രത്യേകിച്ച് ഹൈവേയിലൂടെ.

(2) ടൂവീലർ ഓടിക്കുമ്പോൾ, ഇയർഫോണിലൂടെ പാട്ടുകേൾക്കുക, ഫോൺ ചെയ്യുക എന്നിവ ഒഴിവാക്കുക.

(3) ഒരു അപകടം നടന്നാൽ, ഓടിക്കൂടുന്ന നാട്ടുകാർ എത്രയും പെട്ടെന്ന്
ആംബുലൻസ്​ വിളിക്കണം.

(4) അപകടത്തിനിരയായ വ്യകതിയെ എഴുന്നേൽപ്പി ക്കുക, വെള്ളം കൊടുക്കുക എന്നിവ ചെയ്യരുത്.

പരിശീലനം ലഭിച്ച ആംബുലൻസ്​ സ്റ്റാഫ് രോഗിയെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതാണ് നല്ലത്. നട്ടെല്ലിന്, തലയ്ക്ക് ഒക്കെ അനക്കം വരാത്ത രീതിയിൽ (splinting, log roll) സ്ട്രച്ചറിലേക്ക് മാറ്റണം.

(5) സാരമായ പരിക്കുകൾ, ഒടിവുകൾ, ബോധക്ഷയം ഒക്കെയുള്ള രോഗികളെ പലതരം വിദഗ്ദ്ധ ഡോക്ടർമാരുള്ള ആശുപത്രികളിലേക്ക് മാറ്റണം.

(6) സുഷ്മ്നാ ക്ഷത ചികിത്സയിൽ റീഹാബിലിറ്റേഷനിൽ (പുനരധിവാസ ചികിത്സ) പരിശീലനം സിദ്ധിച്ച ഡോക്ടറുടെ സേവനം ഉറപ്പുവരുത്തുക.

(7) പരിപൂർണ്ണമായും ക്ഷതം സംഭവിച്ച സുഷുമ്നാനാഡിക്ക് സുഖപ്രാപ്തി വരാനുള്ള സാധ്യതയില്ല. ഇതിനായി വ്യർത്ഥമായി പല പരീക്ഷണചികിത്സകളും ചെയ്ത് പണം നഷ്ടപ്പെടുത്താതിരിക്കുക.

(8) സാങ്കേതികവിദ്യ വികസിച്ച ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ ഒരു വീൽ ചെയറിൽ ഇരുന്നും ചെയ്യാവുന്ന ജോലികൾ അനേകമുണ്ട്. അതുപോലെ തന്നെയാണ് നമ്മുടെ വാക്ക് (command) കൊണ്ട് വീട്ടിലെ പല ഉപകരണങ്ങൾ പ്രവർത്തിപ്പിക്കാവുന്ന സാങ്കേതികവിദ്യ (alexa, siri). സുഷുമ്നാക്ഷതത്തോടെ (Spinal cord injury) ജീവിതം അവസാനിച്ചു എന്ന നഷ്ടബോധമല്ല, മറിച്ച് പുതിയൊരു രീതിയിലുള്ള ജീവിതം തിരികെ കെട്ടിപ്പടുക്കാനുള്ള സാധ്യത നിലനിൽക്കുന്നു എന്ന തിരിച്ചറിവ് ഉണ്ടാകുകയാണ് പ്രധാനം. ഇതിന് രോഗിയെ സഹായിക്കുന്ന ഒരു മെഡിക്കൽ ശാഖയാണ് PM & R (ഫിസിക്കൽ മെഡിസിൻ റീഹാബിലിറ്റേഷൻ) അഥവാ പുനരധിവാസ ചികിത്സാവിഭാഗം.
▮

‘ IMA നമ്മുടെ ആരോഗ്യം’ മാസികയുടെ വരിക്കാരാകാം: